Χρήματα μέσω Internet εργασία από το σπίτι

Δίκτυα Καταναλωτών
Πραγματική Ευκαιρία ή Ψεύτικες Υποσχέσεις;
Απαντήσεις στις πιο συχνές Ερωτήσεις σας  για το Network Marketing ή Multi Level Marketing ή MLM...

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΥΡΑΜΙΔΑΣ

Μην κάνετε λάθη που κοστίζουν!
 Χιλιάδες Αμερικανοί έχουν χάσει εκατομμύρια δολάρια συμμετέχοντας σε συστήματα πυραμίδας. Πολλά από τα θύματα γνώριζαν το ρίσκο που έπαιρναν (αν και δεν γνώριζαν ότι οι πιθανότητες ήταν εναντίον τους). Πολλοί άλλοι, όμως, νόμιζαν ότι πλήρωναν για να βοηθηθούν στο ξεκίνημα μιας μικρής επιχείρησης. Αυτοί οι άνθρωποι εξαπατήθηκαν από συγκαλυμμένες πυραμίδες που έμοιαζαν με νόμιμες επιχειρήσεις. Ο σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να σας βοηθήσει να αποφύγετε να πέσετε θύματα των πυραμίδων, είτε πρόκειται για απλά είτε για συγκαλυμμένα συστήματα. Τα απλά συστήματα πυραμίδας είναι σαν τις αλυσιδωτές επιστολές, ενώ οι συγκαλυμμένες πυραμίδες μοιάζουν με λύκους με δορά προβάτου, που κρύβουν την πραγματική τους φύση για να εξαπατήσουν πιθανούς επενδυτές και να ξεφύγουν από το νόμο.

Τι είναι τα συστήματα πυραμίδας;

Τα συστήματα πυραμίδας είναι παράνομα σχήματα στα οποία πολλά άτομα στη βάση της πυραμίδας καταβάλλουν χρήματα σε λίγα άτομα στην κορυφή της πυραμίδας. Κάθε νέος συμμετέχων πληρώνει για την ευκαιρία να ανέβει στην κορυφή και κερδίζει από τις πληρωμές άλλων ατόμων ενδέχεται να εγγραφούν αργότερα. Για την εγγραφή, παραδείγματος χάρη, μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιήσετε μια μικρή επένδυση ή να καταβάλετε χιλιάδες ευρώ. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, με 1.000 ευρώ αγοράζετε μια θέση σε ένα από τα τετραγωνίδια της βάσης της πυραμίδας. Τα 500 ευρώ πηγαίνουν στο άτομο που βρίσκεται στο ακριβώς επάνω τετραγωνίδιο από εσάς και τα υπόλοιπα 500 ευρώ πηγαίνουν στο άτομο που βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας, το διοργανωτή. Εφόσον συμπληρωθούν όλα τα τετραγωνίδια με συμμετέχοντες, ο διοργανωτής θα εισπράξει 16.000 ευρώ, ενώ εσείς και τα υπόλοιπα άτομα που βρίσκονται στη βάση της πυραμίδας θα είστε κατά 1.000 ευρώ φτωχότεροι. Όταν αποπληρωθεί ο διοργανωτής, απομακρύνεται το τετραγωνίδιό του και το δεύτερο επίπεδο ανεβαίνει στην πρώτη θέση αποπληρωμής. Μόνο τότε αρχίζουν να αποκομίζουν κέρδη τα δύο άτομα που βρίσκονται στο δεύτερο επίπεδο. Για να αποπληρωθούν αυτά τα δύο άτομα, προστίθενται 32 κενά τετραγωνίδια στη βάση της πυραμίδας και συνεχίζεται η αναζήτηση νέων συμμετεχόντων.
Κάθε φορά που ανεβαίνει στην κορυφή κάποιο επίπεδο, πρέπει να προστεθεί ένα νέο επίπεδο στη βάση της πυραμίδας, διπλάσιο σε μέγεθος από το προηγούμενο. Αν εγγραφούν στο σύστημα αρκετοί νέοι συμμετέχοντες, εσείς και οι υπόλοιποι 15 παίκτες του επιπέδου σας ενδέχεται να κατορθώσετε να φτάσετε στην κορυφή. Εντούτοις, για να εισπράξετε τα κέρδη σας, θα πρέπει να έχουν προσχωρήσει 512 συμμετέχοντες, οι μισοί από τους οποίους 8α έχουν χάσει 1.000 ευρώ ο καθένας.
Ασφαλώς, η πυραμίδα μπορεί να καταρρεύσει πολύ πριν φτάσετε εσείς στην κορυφή. Προκειμένου να κερδίσουν όλοι όσοι συμμετέχουν σε ένα σύστημα πυραμίδας, θα πρέπει να μην σταματήσει ποτέ η ροή νέων συμμετεχόντων.
Στην πραγματικότητα, όμως, η ροή των συμμετεχόντων είναι περιορισμένη και κάθε νέο επίπεδο συμμετεχόντων έχει λιγότερες πιθανότητες προσέλκυσης νέων συμμετεχόντων και περισσότερες πιθανότητες απώλειας χρημάτων.

Τι θα πρέπει να γνωρίζετε για τα συστήματα πυραμίδας

Είναι για ηττημένους. Τα συστήματα πυραμίδας είναι απλά μαθηματικά: πολλοί ηττημένοι πληρώνουν λίγους νικητές.
Είναι απατηλά.Όσοι συμμετέχουν σε συστήματα πυραμίδας εξαπατούν, συνειδητά ή όχι, αυτούς που προσελκύουν. Λίγοι είναι αυτοί που θα πλήρωναν για να συμμετάσχουν αν τους είχε εξηγήσει κάποιος προηγουμένως τις φθίνουσες πιθανότητες.
Είναι παράνομα.Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να διαλυθεί το σύστημα από τις αρμόδιες αρχές και οι συμμετέχοντες να βρεθούν αντιμέτωποι με πρόστιμα και ενδεχόμενη σύλληψη.

Για ποιο λόγο να πληρώσει κανείς για να συμμετάσχει σε ένα σύστημα πυραμίδας;

Οι διοργανωτές συστημάτων πυραμίδας είναι ειδήμονες στον τομέα της ομαδικής ψυχολογίας. Στις συναντήσεις προσέλκυσης, δημιουργούν ξέφρενη, ενθουσιώδη ατμόσφαιρα, όπου η ομαδική πίεση και οι υποσχέσεις εύκολου κέρδους παίζουν με την απληστία των ανθρώπων και το φόβο της απώλειας μιας καλής ευκαιρίας. Ενθαρρύνεται η προσεκτική εξέταση του θέματος και η υποβολή ερωτήσεων. Είναι δύσκολο να αντισταθεί κανείς σε ένα τέτοιο θέλγητρο αν δεν αντιληφθεί ότι το σύστημα είναι εναντίον του.

Συγκαλυμμένες πυραμίδες – Λύκοι με δορά προβάτου

Ορισμένοι διοργανωτές πυραμίδων προσπαθούν να κάνουν τα συστήματά τους να μοιάζουν με μεθόδους πολυεπίπεδου μάρκετινγκ. Το πολυεπίπεδο μάρκετινγκ συνιστά νόμιμη και θεμιτή επιχειρηματική μέθοδο που χρησιμοποιεί ένα δίκτυο ανεξάρτητων διανομέων για την πώληση καταναλωτικών προϊόντων.
Προκειμένου να μοιάζουν με Εταιρίες πολυεπίπεδου μάρκετινγκ, τα συστήματα πυραμίδας αναλαμβάνουν μια σειρά προϊόντων και ισχυρίζονται ότι δραστηριοποιούνται στον τομέα της πώλησης των εν λόγω προϊόντων στους καταναλωτές. Ωστόσο, στην καλύτερη περίπτωση, ελάχιστη προσπάθεια καταβάλλεται για την πραγματική διάθεση των προϊόντων. Απεναντίας, οι Εταιρίες βγάζουν χρήματα με το συνήθη τρόπο που εφαρμόζουν τα συστήματα πυραμίδας: προσελκύοντας νέα άτομα. Οι νέοι διανομείς πιέζονται να αγοράσουν μεγάλες ποσότητες αποθεμάτων έναντι αξιόλογων χρηματικών ποσών κατά την εγγραφή τους.
Μπορεί να χρειαστεί, παραδείγματος χάρη, να αγοράσετε σχεδόν ευτελή προϊόντα έναντι 1.000 ευρώ για να γίνετε «διανομέας». Το άτομο που σας προσέλκυσε λαμβάνει τα 500 ευρώ (πενήντα τοις εκατό προμήθεια) και τα υπόλοιπα 500 ευρώ πηγαίνουν στην κορυφή της πυραμίδας (στη συγκεκριμένη περίπτωση, στην Εταιρία). Παρατηρήστε την ομοιότητα με το σύστημα της απλής πυραμίδας που περιγράψαμε νωρίτερα.
Οι περισσότερες συγκαλυμμένες πυραμίδες, ωστόσο, δεν αποκαλύπτονται τόσο εύκολα. Τα συστήματα πυραμίδας συχνά επιλέγουν προϊόντα με φθηνό κόστος παραγωγής που δεν έχουν καθιερωμένη αξία στην αγορά, όπως νέα θαυματουργά προϊόντα, εξωτικές θεραπείες, κτλ. Έτσι, είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς κατά πόσον υπάρχει όντως καταναλωτική αγορά για τα προϊόντα. Ο καλύτερος τρόπος να αποφύγετε να εξαπατηθείτε από μια συγκαλυμμένη πυραμίδα είναι να γνωρίζετε τι πρέπει να αναζητήσετε σε μια νόμιμη ευκαιρία εισοδήματος.

Πολυεπίπεδο μάρκετινγκ– Νόμιμες ευκαιρίες εισοδήματος

Το πολυεπίπεδο μάρκετινγκ είναι ένας δημοφιλής τρόπος λιανικών πωλήσεων κατά τις οποίες πωλούνται καταναλωτικά προϊόντα, όχι σε καταστήματα από πωλητές, αλλά από ανεξάρτητους συνεργάτες, άνδρες και γυναίκες (διανομείς), στα σπίτια συνήθως των καταναλωτών. Ως διανομέας, μπορείτε να ορίσετε εσείς τις ώρες εργασίας σας και να κερδίσετε χρήματα πουλώντας καταναλωτικά προϊόντα που προμηθεύεστε από μια επίσημη Εταιρία.
Σε μια πολυεπίπεδη δομή, μπορείτε επίσης να αναπτύξετε και να διαχειρίζεστε το δυναμικό πωλήσεών σας, προσελκύοντας, παρέχοντας κίνητρα, προσλαμβάνοντας και εκπαιδεύοντας τρίτους για την πώληση των εν λόγω προϊόντων. Η αμοιβή σας σε αυτήν την περίπτωση θα περιλαμβάνει ένα ποσοστό των πωλήσεων ολόκληρης της ομάδας σας, καθώς και τα κέρδη από τις δικές σας πωλήσεις σε πελάτες λιανικής. Η ευκαιρία αυτή έχει καταστήσει το πολυεπίπεδο μάρκετινγκ ελκυστικό τρόπο σύστασης μιας επιχείρησης με συγκριτικά μικρό κεφάλαιο.

Πώς μπορείτε να ξεχωρίσετε μια νόμιμη επιχείρηση από ένα συγκαλυμμένο σύστημα πυραμίδας

Τα συστήματα πυραμίδας επιδιώκουν να βγάλουν χρήματα από εσάς (και μάλιστα γρήγορα). Οι Εταιρίες πολυεπίπεδου μάρκετινγκ επιδιώκουν να βγάλουν χρήματα μαζί με εσάς ενόσω χτίζετε την επιχείρησή σας (και τη δική τους) πουλώντας καταναλωτικά προϊόντα. Προτού προσχωρήσετε σε μια Εταιρία, πραγματοποιήστε ενδελεχή έρευνα. Μια καλή αφετηρία είναι να θέσετε στον εαυτό σας τα ακόλουθα τρία ερωτήματα:
Πόσα χρήματα πρέπει να καταβάλετε για να γίνετε διανομέας;
Προτίθεται η Εταιρία να επαναγοράσει τυχόν απούλητο απόθεμα προϊόντων;
Πωλούνται τα προϊόντα της Εταιρίας στους καταναλωτές;

Κόστος εκκίνησης; ΠΡΟΣΟΧΗ ΑΝ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΟ! Το κόστος εκκίνησης στις πολυεπίπεδες Εταιρίες είναι κατά κανόνα μικρό (συνήθως ένα κιτ προϊόντων στο κόστος ή κάτω από το κόστος της Εταιρίας). Οι Εταιρίες αυτές θέλουν να διευκολύνουν την έναρξη των πωλήσεων, χωρίς να σας επιβαρύνουν ιδιαίτερα. Τα συστήματα πυραμίδας, από την άλλη, αποκομίζουν σχεδόν το σύνολο των κερδών τους από την εγγραφή νέων συμμετεχόντων. Ως εκ τούτου, το κόστος για να γίνετε διανομέας είναι συνήθως υψηλό.ΠΡΟΣΟΧΗ: ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΣΥΧΝΑ ΣΥΓΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΗΣ ΩΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΠΟΥ ΧΡΕΩΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΑΓΟΡΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ, ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Η/Υ, ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ, κτλ. Οι εν λόγω αγορές μπορεί να μην είναι καν ακριβές ή «απαιτούμενες». Οι Εταιρίες, όμως, ασκούν μεγάλη πίεση ώστε να «επωφεληθείτε στο έπακρον από την ευκαιρία».
Επαναγορά του αποθέματος προϊόντων; ΠΡΟΣΟΧΗ ΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΞΕΜΕΙΝΕΤΕ ΜΕ ΑΠΟΥΛΗΤΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ! Οι νόμιμες Εταιρίες που απαιτούν από εσάς να αγοράσετε απόθεμα προϊόντων συνήθως «επαναγοράζουν» τα απούλητα προϊόντα αν αποφασίσετε να εγκαταλείψετε την επιχείρηση. Οι νομοθεσίες ορισμένων πολιτειών και ο Κώδικας Επιχειρηματικής Δεοντολογίας του Συνδέσμου Εταιριών Απευθείας Πωλήσεων (DSA) των ΗΠΑ απαιτούν επαναγορά των προϊόντων στο 90% τουλάχιστον του αρχικού σας κόστους.
Πωλήσεις στους καταναλωτές; ΑΝ Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΟΧΙ (Ή ΟΧΙ ΠΟΛΛΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ), ΜΕΙΝΕΤΕ ΜΑΚΡΙΑ! Πρόκειται για σημαντικό στοιχείο. Το πολυεπίπεδο μάρκετινγκ (όπως και άλλες μέθοδοι λιανικών πωλήσεων) εξαρτάται από την πώληση προϊόντων στους καταναλωτές και την εδραίωση ζήτησης. Αυτό απαιτεί ποιοτικά προϊόντα σε ανταγωνιστικές τιμές. Τα συστήματα πυραμίδας, από την άλλη, δεν ενδιαφέρονται για τις πωλήσεις των προϊόντων στους τελικούς χρήστες. Τα κέρδη προέρχονται από μαζικές πωλήσεις προϊόντων σε νέους συμμετέχοντες, οι οποίοι αγοράζουν τα προϊόντα όχι επειδή είναι χρήσιμα ή προσφέρονται σε ελκυστική τιμή, αλλά επειδή πρέπει να τα αγοράσουν για να προσχωρήσουν στην Εταιρία. Οι αγορές αποθεμάτων προϊόντων δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υπερβαίνουν τις ρεαλιστικές προσδοκίες πωλήσεων.

Πώς μπορείτε να προστατευθείτε από μια κακή επένδυση

Πάρτε το χρόνο σας.Μην επιτρέψετε σε κανέναν να σας πιέσει. Μια καλή ευκαιρία για τη δημιουργία μιας επιχείρησης πολυεπίπεδης δομής δεν πρόκειται να εξαφανιστεί σε μια νύχτα. Όσοι λένε ότι «θα επωφεληθείτε εξαρχής» υπονοούν ότι αυτοί που θα προσχωρήσουν αργότερα θα αφεθούν στα κρύα του λουτρού. ΠΡΟΣΟΧΗ!
Θέστε ερωτήσεις:
Για την Εταιρία και τα στελέχη της.
Για τα προϊόντα – το κόστος τους, την πραγματική αγοραία αξία, την πηγή εφοδιασμού και την πιθανή αγορά στην περιοχή σας.
Για το κόστος εκκίνησης (συμπεριλαμβανομένων των απαιτούμενων αγορών).
Για την εγγύηση επαναγοράς των απαιτούμενων αγορών από την Εταιρία.
Για τα μέσα εισοδήματα των ενεργών διανομέων.
Πάρτε γραπτά αντίγραφα όλου του διαθέσιμου ενημερωτικού υλικού της Εταιρίας.

Συμβουλευτείτε τρίτους οι οποίοι είχαν εμπειρία με την Εταιρία και τα προϊόντα της. Βεβαιωθείτε ότι τα προϊόντα πωλούνται πράγματι στους καταναλωτές.
Πραγματοποιήστε έρευνα και επαληθεύστε όλες τις πληροφορίες. Μην θεωρείτε δεδομένο ότι όσα έγγραφα μοιάζουν επίσημα είναι ακριβή και πλήρη.

Ο Charles Ponzi

Ο Charles Ponzi ήταν ένας Αμερικανός απατεώνας, ιταλικής καταγωγής. Τον Ιούνιο του 1919 κατόρθωσε να πείσει μερικούς να του εμπιστευτούν τα χρήματά τους υπό την μορφή επένδυσης, με την προϋπόθεση ότι θα τους τα επέστρεφε σε 45-90 μέρες προσαυξημένα κατά 50%.


Για να προωθήσει το σχήμα αυτό, δημιούργησε μια εταιρία, την «Securities Exchange Company». Ο Ponzi πράγματι τον πρώτο καιρό, πλήρωνε μέχρι το τελευταίο δολάριο, ότι είχε υποσχεθεί. Όπως ήταν φυσικό, το νέο αυτό, του γρήγορου κι εύκολου χρήματος, διαδόθηκε αστραπιαία. Τον Φεβρουάριο του 1920, ο Ponzi είχε καταφέρει να συγκεντρώσει, το τεράστιο ποσό για εκείνη την εποχή, των 5.000$. Τον Μάρτιο του ίδιου έτους, είχε φτάσει τα 420.000$ κι από τον Ιούλιο, άρχισε πλέον να μετράει εκατομμύρια.

Η «συνταγή» της επιτυχίας του, βασίζονταν σε κάτι πολύ απλό… Με τα χρήματα των τελευταίων στη σειρά «επενδυτών» πλήρωνε τους πρώτους κ.ο.κ.Το ίδιο διάστημα όμως αρχίζουν και τα πρώτα «ερευνητικά» δημοσιεύματα του τύπου για το φαινόμενο Ponzi που αργότερα θα επιφέρουν και την επίσημη έρευνα εκ μέρους του κράτους. Οι «επενδυτές» αρχίζουν τότε και πανικοβάλλονται. Σπεύδουν όλοι να πάρουν τα χρήματά τους. Ο Ponzi προσπαθώντας να διατηρήσει την αξιοπιστία του, πληρώνει μέσα σε 3 μέρες 2 εκατομμύρια δολάρια στους «επενδυτές» που συνοστίζονταν στους δρόμους, έξω από τα γραφεία της επιχείρησής του. Αρκετοί, βλέποντας ότι ο Ponzi πληρώνει ακόμα χωρίς πρόβλημα, αλλάζουν γνώμη και δεν παίρνουν τα χρήματά τους.

Το σχήμα Ponzi τελικά κατέρρευσε τον Αύγουστο και ο ίδιος ο Ponzi συλλαμβάνεται, καταδικάζεται και φυλακίζεται. Συνολικά, μέσω της απάτης του, συγκέντρωσε περίπου 10 εκατομμύρια δολάρια από σχεδόν 17.000 «επενδυτές» οι οποίοι είδαν τις περιουσίες τους να εξανεμίζονται.

Έκτοτε, τα σχήματα Πόντσι πήραν διάφορες μορφές και βρήκαν το πιο πρόσφορο έδαφος στο διαδίκτυο μέσα από τα λεγόμεναHYIP (High Yield Investement Programms), ή επί το ελληνικότερον «Επενδυτικά Προγράμματα Υψηλής Απόδοσης».

Ο τρόπος λειτουργίας των HYIP είναι πανομοιότυπος με της «εταιρίας» του Πόντσι, μόνο που «προσφέρονται» πλέον μεγαλύτερες «αποδόσεις» (ακόμη και πάνω από 1000%) και για πολύ λιγότερες μέρες (ακόμη και ώρες). Οι δε καταθέσεις και «πληρωμές» γίνονται γρήγορα κι αυτόματα μέσω διαδικτύου. Επιπλέον, ο «επενδυτής» κερδίζει προμήθεια αν καταφέρει και εγγράψει κι άλλα μέλη στο πρόγραμμα.

Αν και πολλοί γνωρίζουν ότι τα HYIP είναι «πυραμίδες», εντούτοις συμμετέχουν, ελπίζοντας ότι θα είναι από τους πρώτους που θα μπουν στο «πρόγραμμα» και ο διαχειριστής δεν θα «εξαφανιστεί» σύντομα με τα δικά τους χρήματα. Ωστόσο, υπάρχουν και οι ανυποψίαστοι που πιστεύουν ότι βρήκαν την λύση για το εύκολο χρήμα. Τα HYIP Είναι ο ορισμός της διαδικτυακής πυραμίδαςκαι ο «Δούρειος Ίππος» των απατεώνων που θα εξαφανιστούν αργά ή γρήγορα με τα χρήματα των «επενδυτών».

Μια άλλη παραλλαγή των HYIP είναι τα λεγόμενα Autosurfs προγράμματα που απαιτούν «συνδρομή» (υπάρχουν και τα «δωρεάν», αλλά κι αυτά απάτη είναι). Σε αυτά τα προγράμματα, ο χρήστης καταθέτει ένα ποσό με την προοπτική να το ξαναπάρει σύντομα προσαυξημένο, όπως και στα HYIP. Μόνο που εδώ, ο χρήστης θα πρέπει να «δουλέψει» και λίγο. Παρακολουθεί λοιπόν καθημερινά έναν συγκεκριμένο αριθμό διαφημίσεων. Έχει έτσι την ψευδαίσθηση, ότι «ιδρώνει» για να βγάλει το κέρδος του. Φυσικά το αποτέλεσμα είναι το ίδιο με των HYIP. Αργά ή γρήγορα οι ιδιοκτήτες των Autosurfs, «κατεβάζουν» τις ιστοσελίδες τους και εξαφανίζονται με όσα χρήματα πρόλαβαν να μαζέψουν.

Ένα Autosurf που είχε κάνει πάταγο το 2005-2006, ήταν το 12DailyPro της Charis F. Johnson στις ΗΠΑ. Μέσα σε 9 μήνες και μέσω του Autosurf που είχε δημιουργήσει, είχε συγκεντρώσει και μεταφέρει στον προσωπικό της τραπεζικό λογαριασμό, περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια (χρήματα «επενδυτών» φυσικά), ενώ το συνολικό ποσό που διακινήθηκε μέσω της 12DailyPro εκτιμάται στα 2 περίπου δισεκατομμύρια δολάρια.

Μια άλλη και πολύ γνωστή μορφή πυραμίδας, είναι τα γνωστά MLM. Αν κι εδώ δεν μπορούμε να μιλήσουμε για 100% απάτη, εν τούτοις ο νομιμοφανής τρόπος που λειτουργούν τα MLM προδίδει αρκετές φορές εκμετάλλευση.


Οι ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ είναι η εμπορία καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών απευθείας με τους καταναλωτές σε μια προσωπική βάση, γενικότερα στο σπίτι τους ή στα σπίτια άλλων, στο χώρο εργασίας τους και σε άλλα μέρη μακριά από μόνιμες τοποθεσίες λιανικής πώλησης.

Οι απευθείας πωλήσεις πραγματοποιούνται συνήθως μέσω της επεξήγησης ή της επίδειξης των προϊόντων από τους άμεσους πωλητές, ενώ αποτελεί ένα είδος λιανικού εμπορίου εκτός καταστημάτων λιανικών πωλήσεων.
Εφαρμοζόνται σε όλο τον κόσμο ως μια αξιόπιστη μέθοδος πωλήσεων και δεν αποτελούν μέρος του συστήματος διανομής με μορφή πυραμίδας.
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΙΑΝΟΜΕΙΣ
Βάσει ερευνών, οι λόγοι που επιλέγει κανείς τις απευθείας πωλήσεις είναι οι ακόλουθοι:

Οι Απευθείας Πωλήσεις είναι ένας καλός τρόπος για να κερδίσει κάποιος επιπλέον χρήματα.
Οι Απευθείας Πωλήσεις είναι ένας καλός τρόπος να συναντήσει και να γνωρίσει κάποιος νέα άτομα.
Οι Απευθείας Πωλήσεις προσφέρουν ευέλικτο πρόγραμμα εργασίας.
Οι Απευθείας Πωλήσεις είναι ένας καλός τρόπος για να δημιουργήσει κάποιος μια επιχείρηση.
Στις Απευθείας Πωλήσεις τα κέρδη είναι ανάλογα των προσπαθειών.

Μια ευκαιρία ανοικτή σε κάθε άτομο.
Δεν απαιτείται κάποιο ιδιαίτερο επίπεδο μόρφωσης, εμπειρίας, οικονομικών πόρων ή φυσικής κατάστασης.
Άτομα κάθε ηλικίας και με οποιοδήποτε υπόβαθρο έχουν επιτύχει στον κλάδο των απευθείας πωλήσεων.

Οι άμεσοι πωλητές είναι ανεξάρτητοι συνεργάτες. Είστε αφεντικό του εαυτού σας, πράγμα που σημαίνει ότι μπορείτε:

Να εργαστείτε έχοντας ευέλικτο ωράριο, δηλαδή - εσείς επιλέγετε πότε και πόσο θέλετε να εργαστείτε.
Να θέσετε τους δικούς σας στόχους και να καθορίσετε από μόνοι σας το πώς θα τους πραγματοποιήσετε.
Να κερδίσετε χρήματα ανάλογα με τις προσωπικές σας προσπάθειες. Η επιχειρηματική σας επιτυχία περιορίζεται μόνο από την προθυμία σας να εργαστείτε σκληρά.
Να έχετε μια δική σας επιχείρηση με μικρή ή και καθόλου επένδυση κεφαλαίου.
Να καταρτιστείτε και να λάβετε υποστήριξη από μια εδραιωμένη Εταιρία.

Οι Άμεσοι Πωλητές είναι ένα είδος επιχειρηματιών που θα ήθελαν να ξεκινήσουν μια δική τους επιχείρηση. Γι' αυτό το λόγο ο κλάδος των Απευθείας Πωλήσεων τους προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες. Αυτή η μέθοδος πώλησης αγαθών απευθείας στον καταναλωτή είναι ο μεγαλύτερος παροχέας εισοδήματος μέσω της μερικής απασχόλησης. Οι ευκαιρίες αυτές είναι σχεδιασμένες ώστε να τραβούν το ενδιαφέρον ανδρών, γυναικών και ζευγαριών από κάθε κοινωνική και φυλετική ομάδα.

Τι είναι μία «πυραμίδα»;

Μία πυραμίδα (ή αεροπλανάκι, επιχείρηση οργάνωσης δικτύων καταναλωτών, επιχείρηση πολυεπίπεδου marketing, επιχείρηση δικτυακού marketing) είναι ένα απατηλό σύστημα για να βγάζει κανείς χρήματα, το οποίο απαιτεί ένα ατελείωτο ρεύμα στρατολογημένων μελών για την επιτυχία. οι συμμετέχοντες
α) δίνουν χρήματα σʼ εκείνους που τους στρατολόγησαν και
β) στρατολογούν νέα μέλη για να τους πάρουν χρήματα.



Η όλη απάτη καλύπτεται με μία «επιχειρηματική ευκαιρία» από μία «μεγάλη πολυεθνική» η οποία ποτέ δεν κατονομάζεται και δηλώνει ότι απλά 8έλει να προωθήσει κάποια προϊόντα και τίποτε άλλο (ισχυρίζονται ότι δεν είναι ούτε πλασιέ ούτε telemarketing). Τα ποσά που υπόσχεται η ευκαιρία αυτή είναι από μόνα τους ύποπτα.


Μία πυραμίδα λέγεται έτσι επειδή το όλο σύστημα απεικονίζεται σαν ένα τρισδιάστατο τρίγωνο. Αν μία πυραμίδα ξεκινούσε από έναν άνθρωπο στην κορυφη με απλά 10 άτομα κάτω του (οι οποίοι λέγονται downlines), και 100 κάτω τους, και 1000 κάτω τους κλπ. η πυραμίδα θα απασχολούσε όλους τους ανθρώπους στη γη σε μόνο 10 στρώματα μʼ ένα μόνον απατεώνα στην κορυφή. Ένα διάγραμμα θα μας βοηθούσε να το δούμε αυτό:




1
10
100
1,000
10,000
100,000
1,000,000
10,000,000
100,000,000
1,000,000,000
10,000,000,000

Για να δούμε τα βασικά συστατικά ενός MLM (πρόγραμμα πολυεπίπεδου marketing):

Επιχειρηματική Ιδέα - Είναι το περίφημο «κόλπο» που θα σας πετάξει για δόλωμα ο αντιπρόσωπος, με σοβαρότητα, καθώς θα μιλάτε για κάτι αδιάφορο. Αν έχετε μηχανή θα σας ρωτήσει «Τι μηχανή έχεις;» και αφού του απαντήσετε θα σας πει «πως θα σου φαινόταν αν του χρόνου μπορούσες να έχεις την πιο ακριβή BMW»; Εσείς θʼ αναρωτηθείτε «Μα πως;» και θα σας πετάξει την «Ιδέα]. Το ψάρεμα του υποψήφιου για να εντοπιστούν οι ανάγκες ή επιθυμίες στις οποίες θα δοθεί σαν λύση το MLM είναι κλασική περίπτωση. Είτε ψάχνετε για δουλειά, λεφτά, αμάξι, μηχανή, σπίτι, κότερο, η επιχειρηματική ιδέα είναι ο ιδανικός τρόπος να τα αποκτήσετε. Η πιο σωστά να βοηθήσετε τους «από πάνω» να τα αποκτήσουν…
Εγγραφή επί πληρωμή στο πρόγραμμα - Ώστε σας προσέλαβαν να πουλάτε προϊόντα και πρέπει να πληρώσετε εγγραφή; Αν τα προϊόντα έχουν κάποια, οποιαδήποτε έστω, αξία η εταιρεία πρέπει να βγάζει τα λεφτά της από πωλήσεις αυτών των προϊόντων. Ή μήπως τα βγάζει από εσάς;
Υλικό προώθησης πωλήσεων - Πολλά προγράμματα MLM έχουν υποαπάτες μέσα στις απάτες που τα ίδια είναι. Αυτά είναι τα distributor kits με διαφημιστικό υλικό, κασέτες, βιντεοκασέτες και βιβλία σχετικά με το πρόγραμμα και τον τρόπο που πρέπει να πλασάρεται. Για σκεφτείτε το λίγο. Μία εταιρεία θέλει να πουλήσετε τα προϊόντα της κι εσείς πληρώνετε το διαφημιστικό τους υλικό; Όταν προσθέσετε και τα τεράστια κέρδη που οι top dogs στην κορυφή της πυραμίδας βγάζουν από πωλήσεις τέτοιων kits τότε κάτι βρωμάει. Αλλά βέβαια αυτό είναι ένα νέο είδος οικονομίας κι εμείς δεν καταλαβαίνουμε τίποτα. Κρίμα…
Εκπαιδευτικά Σεμινάρια - Άλλος ένας ωραίος τρόπος αρμέγματος των θυμάτων είναι τα «εκπαιδευτικά σεμινάρια» που οργανώνονται από πολλά MLMs για να «εκπαιδεύσουν» τους αντιπροσώπους τους σχετικά με τις πωλήσεις. Δεν γίνεται σχεδόν καθόλου πραγματική εξάσκηση, απλά χοντρά λόγια για το πως θα πλουτίσουν όλοι στο μέλλον, και γενικολογίες για να κρατάνε το ηθικό ψηλά. Πολλοί MLMers υποστηρίζουν ότι είναι ένα είδος εκπαίδευσης χρήσιμο και πρακτικό (γι αυτό και δικαιολογούνται τα ποσά που δίνουν τα μέλη για να συμμετάσχουν). Τολμούν επίσης να συγκρίνουν τον κάθε απατεώνα που φέρνουν να μιλήσει εκεί με σοβαρούς επιστήμονες οι οποίοι πηγαίνουν σε συνέδρια (και πρέπει ανάλογα να πληρώνονται). Υποτίθεται ότι είναι προαιρετικά αλλά ξέρουμε καλά πόσες επιλογές αφήνουν οι από πάνω στα μέλη που διστάζουν («είναι 100% προαιρετικά αλλά και 100% απαραίτητα», «είναι προαιρετικά, όπως κι η επιτυχία»). Αυτά τα φοβερά και τρομερά σεμινάρια που είναι τόσο χρήσιμα για τις πωλήσεις των προϊόντων γιατί να τα πληρώνει κανείς από την τσέπη του ενώ θα έπρεπε να το κάνει η ίδια η εταιρεία για το προσωπικό της;
Μόνο τα άτομα στην κορυφή κερδίζουν λεφτά - Όου γιες, εκείνοι στα πρώτα δύο επίπεδα είναι πάμπλουτοι, όντως οδηγούν ακριβά αυτοκίνητα, έχουν ιδιωτικά jets, πάνε κρουαζιέρες. Οι φωτογραφίες τους σε επαύλεις και μπροστά από κότερα είναι αληθινές. Ξέρετε γιατί; Γιατί τρώνε λεφτά από όλους τους υπόλοιπους από κάτω οι οποίοι έχουν να επιδείξουν μόνο τεράστια χρέη. Από κάπου πρέπει να έρχονται όλα αυτά τα κέρδη κι ένα κλασικό ψέμα που θα σας πούνε είναι «μπες τώρα που είναι νωρίς για να έχεις τεράστια κέρδη μετά που όλοι θʼακολουθήσουν» ή «γίνεται χαμός, όλοι μπαίνουν, εσύ τι θα κάνεις;» για να σας εξαναγκάσουν να μπείτε τώρα, χωρίς πολλή σκέψη, κι ας έχουν οι μεγαλύτερες τέτοιες εταιρείες εδώ και αρκετά χρόνια στάσιμο πληθυσμό.
Το ποσοστό παραίτησης από τα MLM είναι τεράστιο - Οι περισσότεροι (και οι πιο τυχεροί) τα παρατάνε αμέσως αφού διαπιστώσουν ότι δεν πάει μακρυά. Από τους εναπομείναντες που θα το πολεμήσουν, οι ανώτεροί τους θα τους πούν ότι είναι οι «επιτυχημένοι», οι «εκλεκτοί», οι «πραγματικοί στρατιώτες» δηλαδή πέτυχαν να εξαπατήσουν άλλους οι οποίοι πιθανόν να ξοδέψουν μερικά λεφτά και μετά να παραιτηθούν. Οι οργανωτές τέτοιων schemes γνωρίζουν τις πιθανότητες και τα ποσοστά και ακόμη κι αν κάποιος καταφέρνει να φέρει απίστευτα πολύ κόσμο μέσα στο κόλπο τα κέρδη που έχουν αυτοί είναι πολύ περισσότερα.
Πίστη! - Οι οργανωτές MLM προγραμμάτων λένε στους αντιπροσώπους/διανομείς ότι πρέπει να πιστέψουν στο πρόγραμμα. Σε μία προσπάθεια εξάλειψης κριτικής σκέψης και πλύσης εγκεφάλου, το θύμα πρέπει να πιστέψει ότι είναι μέρος των εκλεκτών που θα γίνουν σύντομα πλούσιοι. Αυτό το σύντομα βέβαια αργεί κάπως αλλά «πιστέψτε»! Πολλοί διανομείς είναι τόσο απόλυτοι και πιστεύουν στο δίκαιο του MLM τους ούτως ώστε πιστεύουν πραγματικά τα ψέμματα που λένε για τα προϊόντα τους. Αυτό δεν τα κάνει λιγότερο ψέμματα. Επίσης είναι ενδεικτικό ότι όταν κάποιος εγκαταλείπει το MLM ξαναγυρίζει στα προϊόντα λιανικής κι εγκαταλείπει όλα εκείνα τα μοναδικά προϊόντα που πουλούσε με τόσο ζήλο. Γιατί άραγε;
Downline - Όταν κάποιος μπαίνει σʼένα MLM του υπόσχονται ότι αν είναι «επιτυχημένος» (στην εξαπάτηση άλλων) θα δημιουργήσει μία μεγάλη ακολουθία μελών οι οποίοι θα στρατολογούν κι άλλους συνεχώς. Η ακολουθία αυτή από επίπεδα μελών λέγεται downline και υποτίθεται ότι αν κάποιος ακολουθεί το σύστημα που του υπαγορεύει εκείνος που τον έγραψε (ο οποίος λέγεται upline ή ανάδοχος) σύντομα θα χτίσει ένα τεράστιο downline που θα του αποφέρει τεράστια κέρδη. Η υπόσχεση αυτή είναι εντελώς απατηλή και όπως είδαμε παραπάνω βρίσκει πολλούς περιορισμούς. Ακόμη κι αν κάποιος πετύχει να εξαπατήσει πολύ κόσμο το μόνο που κερδίζει έιναι όλο περισσότερη εργασία (να κρατάει κανείς κόσμο μέσα σε μία απάτη χωρίς κέρδος θέλει πολύ δουλειά κι επιμονή) και λίγα μικροπρόθεσμα κέρδη μέχρι να τα παρατήσει αφού μετά γίνεται όλο και πιο δύσκολο να συντηρήσει ένα downline καθώς μέλη φεύγουν από παντού και νέα πρέπει να προστεθούν.
Αγορά προϊόντων από τους ίδιους τους διανομείς - Πολλοί διανομείς αναγκάζονται νʼ αγοράζουν οι ίδιοι προϊόντα καθώς δεν καταφέρνουν να πουλήσουν αρκετά σε άλλους. Μαζικές πωλήσεις είναι σημείο επιτυχίας για τους άλλους και οι νέοι διανομείς συχνά αγοράζουν τεράστιες ποσότητες για νʼ ανέβουν στο επόμενο επίπεδο. Αυτό συμβαίνει συνήθως στα MLMs στα οποία κάποιος μπορεί να εξαγοράσει την άνοδό του σʼ επόμενο επίπεδο. Το μόνο που μένει είναι μεγάλες ποσότητες φτηνιάρικων προϊόντων κι ένα χρέος από τις αγορές.
Προσποιητή επιτυχία - Η αγορά προϊόντων από τους ίδιους τους διανομείς είναι ένας μόνο τρόπος προβολής ανύπαρκτης επιτυχίας. Για να πείσετε τα υποψήφια θύματα πρέπει να πείτε πολλά ψέμματα για δήθεν υψηλές απολαβές, να ξοδεύετε πολλά λεφτά για να δίνετε την εντύπωση ότι έχετε πετύχει. Πολλοί δεν έχουν χρήματα για πέταμα κι όμως δανείζονται για να δώσουν την εντύπωση επιτυχημένου, συνήθως από προτροπές των uplines τους οι οποίοι τους διαβεβαιώνουν ότι τα πλούτη δεν αργούν να έρθουν. Το πρόβλημα βρίσκεται στο ότι τα πλούτη δεν έρχονται ποτέ και αφού κάποιοι τα παρατάνε, τους μένουν μόνο χρέη. Έχουμε ακούσει πολλές ιστορίες για επιτυχημένους αντιπροσώπους οι οποίοι οδηγούσαν Mercedes και BMW αλλά μετά δεν είχαν λεφτά να φάνε, να πιούν ένα καφέ ή να πληρώσουν νοίκι, λογαριασμούς και τη δόση για τη Mercedes.
Επιτυχημένοι - Αυτοί είναι οι «θεοί» του MLM οι οποίοι έρχονται από έξω και μας μιλάνε σε συγκεντρώσεις για το πως έγιναν πάμπλουτοι από το x MLM. Αυτοί πολλές φορές είναι επαγγελματίες απατεώνες και βγάζουν λεφτά μόνο και μόνο από τέτοιες εμφανίσεις και ομιλίες κι επίσης εμφανίζονται σε περισσότερα από ένα MLMs και λένε την ίδια ιστορία. Ο σκοπός τους είναι να έρθουν, να πουλήσουν ψεύτικες ιστορίες και να ψήσουν νέα μέλη. Μην τους πιστεύετε, μην περιμένετε να γίνετε «πλούσιοι» σαν κι αυτούς και ρωτήστε τους για τις δόσεις της αμαξάρας που χρωστάνε ακόμη. Το κόλπο είναι παλιό, να βάζεις έναν μιλημένο να το παίζει επιτυχημένος (ακόμη και οι παπατζήδες το έκαναν).


Διασημότητες - Πολλά MLMs θα σας πουν ότι «ο τάδε celebrity μόλις μπήκε στο πρόγραμμα» για να φανούν αξιόπιστα. Ο celebrity αυτός όμως δεν έβγαλε τα λεφτά του στο MLM αυτό - ούτε κι εσείς.
Άρνηση κριτικής - Αν δείτε το τάδε MLM να παρουσιάζεται αρνητικά σʼ ένα website ή δημοσιογραφική εκπομπή ή ακόμη και συζήτηση και το αναφέρετε σʼ ένα αντιπρόσωπο τότε έχει έτοιμες τις απαντήσεις. «Προσπαθούν να μειώσουν τις καλές ευκαιρίες», «συνομωτούν εναντίον των πραγματικά κερδοφόρων εταιρειών γιατί αυτές είναι το μέλλον», «δεν καταλαβαίνουν τη νέα οικονομία και αντιστέκονται», «είναι αποτυχημένοι ενώ εμείς είμαστε νικητές και μας ζηλεύουν», «μην ακούς τους χαμένους, μόνο τους νικητές» κλπ. Η συμβουλή τους είναι «να μην τους ακούμε γιατί φέρνουν αρνητικές σκέψεις και μας στερούν από τη δύναμη που χρειαζόμαστε για να πετύχουμε τους σκοπούς μας». Όταν κάποιος προσπαθεί να σας πουλήσει ένα MLM και πείτε «α, κι άλλο MLM;» θα σας ρωτήσει «Γιατί; Τι ξέρεις για το x MLM;» για να δει πόσα ξέρετε σχετικά με το MLM του και πως θα σας το πουλήσει. Πολλοί θʼ αρνηθούν μέχρι εσχάτων ότι όλα αυτά που λέμε ισχύουν και θα σας γεμίσουν με ψεύτικες υποσχέσεις και «στοιχεία» που τους πάσαραν από πάνω. Ένα πράγμα προσέξτε: μείνετε ανοιχτοί σε κριτική και αξιολογήστε αντικειμενικά ότι σας λένε υπέρ ή κατά των MLM. Το ότι σας λέει κάποιος ότι πχ. το MLM διδάσκεται στο Harvard δεν σημαίνει ότι είναι αυτόματα αλήθεια. Στείλτε ένα e-mail στο Harvard και δείτε μόνοι σας.
Στο συγκεκριμένο σημείο και αφού έχω φτάσει στο τέλος θα ήθελα να θερμοπαρακαλέσω τους ανθρώπους εκεί έξω οι οποίοι "ασχολούνται" με τέτοιου είδους πράγματα.

Μην μπερδεύετε τον όρο Marketing με ... αυτό που κάνετε.
Απλά θα αναφέρω ότι κάποιοι , μπερδεύουν τις οικονομικές έννοιες “ Πυραμίδα με Δικτυακό Marketing “
Δεν μπορούμε να μιλάμε για συνθήκες Πυραμίδας μέσα στο WFDSA ( Παγκόσμια Ομοσπονδία Οργανισμών Απευθείας Πώλησης η του Ευρωπαικού ( FEDSA ) η του Ελληνικού ( DSA )
Απλά πιο κάτω αναφέρω απλά και κατανοητά τον ορισμό του Marketing
Το μάρκετινγκ (marketing) συνίσταται στην οργανωμένη προσπάθεια μίας επιχείρησης ή ενός οργανισμού να ικανοποιήσει τις ανάγκες αλλά και τις επιθυμίες των καταναλωτών. Προσπαθεί δηλαδή, με κύριο εργαλείο την έρευνα αγοράς, να αντιστοιχίσει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που παράγει με τον πελάτη-στόχο που τα χρειάζεται ή τα επιθυμεί, ή ακόμα καλύτερα αφού κατανοήσει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του, να κατασκευάσει τα αντίστοιχα προϊόντα / υπηρεσίες με τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες που ο πελάτης επιθυμεί, να του τα γνωστοποιήσει διαφήμιση και προώθηση), να τα καταστήσει διαθέσιμα μέσα από τα κανάλια διανομής (τα μαγαζιά και οι τοποθεσίες που αυτά είναι διαθέσιμα) στην τιμή που θα πρέπει αυτά να πωλούνται.
Ο βασικός στόχος του μάρκετινγκ, ειδικότερα όσον αφορά τα καταναλωτικά αγαθά, δηλαδή αυτά που απευθύνονται στους τελικούς καταναλωτές (και όχι σε άλλες επιχειρήσεις και οργανισμούς, οπότε και γίνεται λόγος για βιομηχανικά προϊόντα/ υπηρεσίες) είναι οι επαναλαμβανόμενες πωλήσεις. Ειδικότερα τα στελέχη μάρκετινγκ μίας επιχείρησης ή ενός οργανισμού προσπαθούν να δημιουργήσουν μία μακροχρόνια σχέση με τον πελάτη προσφέροντας υψηλή αξία στα προϊόντα τους, αξία υψηλότερη από τα αντίστοιχα προϊόντα του ανταγωνισμού. Μέσα από την υψηλότερη αυτή αξία επιτυγχάνεται το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της επιχείρησης, δηλαδή η υπεροχή της ίδιας και των προϊόντων της έναντι του ανταγωνισμού. Όλα τα παραπάνω με τη σειρά τους οδηγούν σε πιστότητα των πελατών και τελικά σε επαναλαμβανόμενες πωλήσεις των προϊόντων / υπηρεσιών της επιχείρησης.

Τα μαθηματικά που δεν βγαίνουν:

Το γεγονός ότι όλοι λειτουργούν λογικά και για το συμφέρον τους επιστρέφει εδώ. Οι αριθμοί όμως είναι ένα πρόβλημα γιατί μας λένε την απλή αλήθεια:
1
4
16
64
256
1024
4096
16384
65536
Για να λειτουργήσει το όλο οικοδόμημα της πυραμίδας (γιατί περί αυτού πρόκειται) οι 4 πρώτοι που γράφτηκαν από τον επικεφαλής, πρέπει να βρουν ακόμα 16. Αυτοί οι 16 όμως θα γραφτούν και θα παραμείνουν γραμμένοι, μόνο αν έχουν γράψει άλλους 64. Αυτοί οι 64 όμως πρέπει να βρουν 256 κ.ο.κ. Ως αποτέλεσμα όλου αυτού μόλις η 8η φουρνιά χρειάζεται 16.384, που όμως και πάλι θα γραφτούν μόνο αν βρουν τους άλλους 65.536 να γράψουν! Δεν ξέρω αν αντιλαμβάνεστε το μέγεθος του πληθυσμού πάντως η 11η στοιβάδα χρειάζεται 1.048.576. Πληροφοριακά και σύμφωνα με επίσημα στατιστικά η Κύπρος έχει 800.000 κατοίκους και κάτι ψιλά. Και θυμηθείτε: Οι αριθμοί αυτοί μας λένε τι γίνεται όταν ο καθένας γράφει μόνο 4 και όχι περισσότερους.

Πως ξεχωρίζουμε μία πυραμίδα από μία απλή επιχείρηση;

Παρακάτω έχουμε μία λίστα συμπεριφορών και χαρακτηριστικών τα οποία συνήθως εκδηλώνουν οι αντιπρόσωποι εταιρειών οργάνωσης δικτύων καταναλωτών. Αν κάποιος που γνωρίζετε εκδηλώνει μερικά από αυτά τα χαρακτηριστικά ίσως να υπάρχει λόγος ανησυχίας. Αλλά αν κάποιος εκδηλώνει όλα (ή τα περισσότερα) από αυτά τα χαρακτηριστικά, τότε πιθανότατα σας πλησιάζουν για να "ρίξτε μία ματιά στην επιχειρηματική ευκαιρία".

Ότι κάνετε ποτέ μα ποτέ μη δώστε το νούμερο του τηλεφώνου σας σε κάποιον που υποπτεύεστε ότι είναι διανομέας. Μπορεί να πείστε τον διανομέα να σταματήσει να σας παίρνει τηλέφωνο αλλά πιθανόν να έχει δώσει το τηλέφωνό σας σε όλους πάνω του (upline). Χωρίς να το ξέρετε (και χωρίς την άδειά σας) οποιοιδήποτε μπορεί να σας τηλεφωνούν για "να λύσουν κάποιες απορίες που ίσως να έχετε". Μερικοί διανομείς είναι τόσο απεγνωσμένοι να επεκτείνουν την "επιχείρησή" τους που θα πιέζουν συνεχώς για ν' αποκτήσουν πρόσβαση, αν όχι σ' εσάς, σε κάποιους από το περιβάλλον σας με τους οποίους ίσως να έχουν περισσότερη τύχη. Μην δίνετε εύκολα πρόσβαση σε τέτοιους ανθρώπους, δεν θα διστάσουν να επικοινωνήσουν γνωστούς σας λέγοντάς τους ότι τους συστήσατε εσείς κλπ.

Μερικά χαρακτηριστικά που μπορούν να προδώσουν έναν τέτοιο αντιπρόσωπο:

Μήπως ένας παλιός γνωστός από το σχολείο (με τον οποίο έχετε χάσει επαφή) σας πήρε τηλέφωνο πρόσφατα και σας ζήτησε να βρεθείτε χωρίς συγκεκριμένο λόγο ή για κάποιο "ασαφή" λόγο;

Μήπως ο ίδιος αυτός φίλος εμφανίστηκε στο ραντεβού ιδιαίτερα καλοντυμένος για μία τέτοια φιλική συνάντηση (ακόμη και φορώντας κουστούμι για ένα απλό καφέ) και είχε μαζί του σπρέϋ αποσμητικό για την αναπνοή;

Μήπως κάποιος θέλει να βγείτε για φαγητό και να μιλήστε για μία "επιχειρηματική ευκαιρία";

Βρήκατε κάποια χαρτάκια (σε παρμπρίζ, τοιχοκολλημένα) που υπόσχονται μισθό 3 εκατομμύρια για ημιαπασχόληση και 10 (!) εκατομμύρια για full time (λένε επίσης "όχι πλασιέ") από "πολυεθνική που επεκτείνεται"; Δείτε μερικά τέτοια δείγματα εδώ.

Μήπως σας καλέσανε πρόσφατα σε μία συγκέντρωση/παρουσίαση χωρίς να σας εξηγήσουν ακριβώς περί τίνος πρόκειται (σας είπαν ότι είναι "κάτι ενδιαφέρον που θ'αλλάξει τη ζωή σας" ή ακόμα και η παρουσίαση του business plan της εταιρείας στην οποία δουλεύουν);

Μήπως ένας γνωστός σας θέλει να σας βάλει σε μία επιχείρηση η οποία πραγματικά δουλεύει αλλά "πρέπει να μπείτε τώρα αλλιώς θα χάσετε τη μεγάλη ευκαιρία";

Μήπως κάποιος σας λέει ότι υπάρχει μία υπηρεσία αγορών όπου οι πελάτες μπορούν να εξοικονομήσουν 30% (ή περισσότερο) από προϊόντα και υπηρεσίες, ή ότι μπορούν να προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες από πάρα πολλές (100-1000 κλπ.) διαφορετικές και επώνυμες εταιρείες;

Μήπως σας προσφέρουν κασέτες, βιβλία, βιντεοκασέτες που μιλάνε για "θετική σκέψη" και κυρίως αν προέρχονται από τους παρακάτω συγγραφείς: Charles Capps, Kenneth Copeland, Kenneth Hagin, E.W. Kenyon, Edwin Cole, Jerry Saville, John Avanzini, Paul (or David) Yongi Cho, Paul Crouch, Pat Robertson, Steve Covey, Napoleon Hill, W. Clement Stone, Robert Schuller, Robert Tilton, Paul Crouch, Norman Vincent Peale;

Μήπως σας πλησίασε κάποιος και σας μίλησε για μία "μοναδική επαγγελματική ευκαιρία", ή "πώς θα σας φαινόταν αν δουλεύατε μόνο 10-12 ώρες την εβδομάδα και βγάζατε 400.000 δρχ.", ή "δεν θα' θελες να είσαι το αφεντικό σου", ή "μήπως ψάχνεις για εναλλακτικούς τρόπους να βγάζεις καλά λεφτά", ή "μάλλον μπορείς να με βοηθήσεις, είμαι στη διαδικασία επέκτασης της επιχείρησής μου στην περιοχή και ψάχνω για κάποιον δυναμικό άνθρωπο να το τρέξει", ή "αναρωτιέμαι αν μπορούσες να μου έδινες τη γνώμη σου για μία επιχείρηση που ξεκίνησα. Πραγματικά εκτιμώ τη γνώμη σου και θα μου ήταν χρήσιμα οποιαδήποτε σχόλια" κλπ. κλπ.

Μήπως στο αυτοκίνητό του (συνήθως στο πίσω παράθυρο) έχει αυτοκόλλητο "Go Diamond Now!!!" (πολλές φορές η λέξη Diamond αντικαθιστάται από την εικόνα ενός διαμαντιού) ή "Amway" ή "LR International: World of success!";

Ένας τυπικός διάλογος μεταξύ ενός "αντιπροσώπου" κι ενός prospect (έτσι λέγεται το άτομο το οποίο είναι έξω από το "κόλπο" και στο οποίο γίνεται η "επιχειρηματική πρόταση"):

(A) Ε, Γιάννη τι γίνεσαι; Που χάθηκες;

Με πολύ απλά λόγια οποιοδήποτε σύστημα διανομών αγαθών δίνει περισσότερη έμφαση στη στρατολόγηση νέων μελών παρά στην πώληση και διανομή των αγαθών είναι ύποπτο. Όταν αντί να προσπαθούν να σας πουλήσουν προϊόντα, προσπαθούν να σας κάνουν "επιχειρηματίες" οι οποίοι με τη σειρά σας θα πρέπει να βρείτε κι άλλους "επιχειρηματίες" κι όχι πελάτες τότε κάτι δεν πάει καλά και πρέπει να το ξανασκεφτείτε. Τέτοιοι "αντιπρόσωποι" είναι απεγνωσμένοι να στρατολογήσουν νέα μέλη και πολύ σύντομα θα σας πετάξουν την ιδέα.

Άλλοι πάλι σας υπόσχονται τεράστιες απολαβές για ημιαπασχόληση (ενώ οι ίδιοι δέχονται τηλεφωνήματα όλη μέρα) και μιλάνε είτε για "μεγάλη πολυεθνική που ψάχνει συνεργάτες" είτε περίτρανα δηλώνουν ότι "το Αμερικάνικο 'Ονειρο ήρθε στην Ελλάδα" κλπ κλπ. Μερικά δείγματα διαφημιστικών φυλλαδίων που προωθούν τέτοιες απάτες μπορείτε να δείτε εδώ. Η απορία μας είναι γιατί δεν κάθονται να ξεκουραστούν αφού κερδίζουν τόσα πολλά;

Επίσης, πολλές πυραμίδες χρησιμοποιούν το internet σαν κάλυψη για να σας βάλουν στο κόλπο (Network 21, Equinox κλπ). Θα σας πει κάποιος ότι ασχολείται με e-business και έχει web site που πουλάει προϊόντα στο internet. Αυτό είναι ιδιαίτερα περίεργο για κάποιον που δεν έχει e-mail, υπολογιστή ή ακόμα δεν ξέρει καν να γράψει δυό αράδες στο Word. Αυτό βέβαια δεν θα σας το πει, απλά θα σας το παρουσιάσει σαν μία εταιρεία που δημιουργεί web sites για τα μέλη της, οι οποίοι διανέμουν μέσω αυτών τα προϊόντα τους σε γνωστούς και φίλους. Αυτό είναι μία απλή βιτρίνα για να δώσει έναν αέρα "μοντέρνας επιχείρησης" η οποία χρησιμοποιείται για να εντυπωσιαστούν υποψήφια μέλη. Βέβαια, δεν έχει καμία σχέση με e-business, είναι ένας online κατάλογος ο οποίος ενεργεί σαν σύστημα παραγγελιών και μόνο. Το web shop αυτό δεν διαφημίζεται πουθενα και για να μπεις πρέπει να βάλεις τον κωδικό του αντιπροσώπου που σε στρατολόγησε. Σαν ν' ανοίξω ένα κατάστημα στο οποίο απ' έξω δεν βάζω πινακίδα και ακόμη κι αν το βρει κάποιος χρειάζομαι τον κωδικό εκείνου που του το υπέδειξε για να τον βάλω μέσα να ψωνίσει! Απλά, εδώ ο σκοπός δεν είναι οι πωλήσεις προϊόντων αλλά η στρατολόγηση νέων μελών. 

Και τώρα ερχόμαστε στα δύσκολα: αφού μας βρήκαν οι περίφημοι αντιπρόσωποι, μας πιέζουν να μπούμε στο κόλπο και είναι έτοιμοι να μας βοηθήσουν να στήσουμε την επιχείρησή μας. Εμείς πως μπορούμε να τους διώξουμε και να τους πείσουμε ότι δεν μας ενδιαφέρει;

Το βασικό που πρέπει να έχουμε πάντα στο νου μας είναι ότι προσπαθούν να εκμεταλλευτούν μία προσωπική σχέση (επαγγελματική, αισθηματική, συναισθηματική, φιλική, οικογενειακή) για να πουλήσουν την ιδέα τους και να πετύχουν στους στόχους τους. Δεν πρέπει να αισθανόμαστε άσχημα όταν πρέπει να πούμε όχι σε κάποιον που χρησιμοποιεί έτσι την ιδιαίτερη αυτή σχέση.

Πολλές φορές κάποιοι πραγματικά πιστεύουν σ'αυτό το σύστημα και στην απεγνωσμένη προσπάθειά τους να προχωρήσουν παραβλέπουν και τα στοιχειώδη διαπροσωπικά (επανειλημμένα μας έχουν πλασάρει την "ιδέα" σε μπαρ, καφετέριες, πάρτυ όπου όλοι είμαστε χαλαροί και διασκεδάζουμε).

Πολλοί άλλοι ξέρουν ότι το όλο σύστημα είναι απάτη και δεν διστάζουν να επαναλαμβάνουν τα ψέμματα που τους έμαθαν να λένε για να πετύχουν το σκοπό τους (κυρίως μέσω ψυχολογικής πίεσης: "μα θα σου έλεγα εγώ ο φίλος σου τέτοια πράγματα αν δεν ήταν για το καλό σου;"). Ακόμη κι αν θέλουμε να βοηθήσουμε τους φίλους μας δεν πρέπει να υποκύπτουμε σε τέτοιες πιέσεις γιατί ο μόνος που θα βοηθήσουμε στην ουσία είναι εκείνος που τους έβαλε στο κόλπο και οι από πάνω του (εισηγητές του).

Στη τελική, μην μπαίνετε στη διαδικασία να τους πείσετε ότι έχουν άδικο. Είναι μέρος της τακτικής να σας πετάνε ψέυτικα στοιχεία για να σας θολώσουν μέχρι να παραιτηθείτε από την προσπάθεια και να ενδώσετε. Απλά πείτε τους ότι "εγώ πιστεύω ότι θέλω, εσύ πιστεύεις ότι θέλεις, σε πέντε χρόνια έλα να με πας βόλτα με τη Mercedes που θα έχεις κερδίσει από τα MLM. Δε μ' ενδιαφέρει ένα τέτοιο σύστημα." Σιιιιιιγά μην έρθουν.

Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά. Να ζητάτε πάντα στοιχεία και διευκρινήσεις πάνω σε αυτά που σας λένε. Το "θα δεις μετα πως δουλεύει" και το "ασε, είναι νωρίς ακόμα" δεν αρκούν. Ρωτήστε τους για τα παρακάτω και ζητάτε πάντα έγγραφες διαβεβαιώσεις:

1 - Υπάρχει ποσό εγγραφής, και ποιό είναι; Υπάρχει κάποιο ποσό σαν "συνδρομή" και πόσο είναι;

2 - Απαιτούνται κάποιες ελάχιστες αγορές προϊόντων σε μηνιαία βάση;

3 - Τι πρέπει να κάνει ο διανομέας (minimum) για να έχει ένα ποσοστό κέρδους;

4 - Ποιά είναι η δομή της επιχείρησης; (γραμμική; πυραμιδοειδής; δυαδική; εκθετική; κ.α.)

5 - Τις περισσότερες δυνατές λεπτομέρειες πάνω στο πως πληρώνονται όλοι στην "εταιρεία".

Μόνο τα στοιχεία σας αφορούν. Οποιεσδήποτε αναφορές σε "ποιοτικά προϊόντα" και "αμέτρητα κέρδη" έχουν μόνο διαφημιστικό (και παραπλανητικό) σκοπό και απλά θολώνουν την εικόνα. Αν βγάζουν όντως τόσα λεφτά που λένε ότι βγάζουν μήπως μπορούν να σας δείξουν τη φορολογική τους δήλωση που δείχνει έσοδα και έξοδα; Μην ελπίζετε, δεν θα το κάνουν. Οι ΔΟΥ τι κάνουν με τέτοιες "επιχειρήσεις" που περνάνε προσωπικά έξοδα σαν έξοδα εταιρείας; Στον Καναδά είναι πια ξεκάθαρο ότι τέτοια έξοδα είναι προσωπικά και όχι επιχειρηματικά.

Ας δούμε τώρα με λίγα παραδείγματα γιατί δεν δουλεύει αυτό το σύστημα. Ο λόγος είναι απλός: Για κάθε ένα που κερδίζει χρήματα, υπάρχει ένας συγκεκριμένος αριθμός νέων μελών που δεν κερδίζουν τίποτα (αντιθέτως, χάνουν καθώς πληρώνουν μηνιαία συνδρομή και δεν έχουν κέρδος). Κάθε πυραμίδα έχει διαφορετικό σύστημα πληρωμών αλλά ο πυρήνας είναι ο ίδιος. Ας πούμε λοιπόν ότι "είσαι στα λεφτά σου" όταν έχεις στρατολογήσει (έμμεσα ή άμεσα) 30 άτομα κάτω σου.

Με 30 άτομα κάτω σας, βγάζετε αρκετά για να καλύπτετε τις μηνιαίες αγορές προϊόντων σας. Είναι απλά ένα παράδειγμα και μιλάμε μόνο για "άτομα που στήνουν επιχειρήσεις", όχι πελάτες. Ας πούμε ότι αυτός είστε εσείς. Είστε "στα λεφτά σας", δεν κερδίζετε αλλά και δεν χάνετε δραχμή. Έχετε 5 "κλαδιά" και κάθε "κλαδί" περιέχει 6 ανθρώπους. Ας υποθέσουμε ότι στρατολογήσατε 5 άτομα στο πρώτο επίπεδο και καθένας από αυτούς στρατολόγησε 5 στο δεύτερο επίπεδο. Ποτέ δεν είναι τόσο εύκολο αλλά ας υποθέσουμε ότι δουλεύει χάριν παραδείγματος. Στη μικρή σας downline στο παράδειγμα αυτό, ένας δεν χάνει αλλά και δεν κερδίζει χρήματα, πέντε κερδίζουν ένα πολύ πολύ μικρό ποσό και εικοσιπέντε είναι νέοι και ξοδέψαν μόνο χρήματα.

Εδώ όμως θα μας πείτε ότι αυτοί οι 25 αγόρασαν προϊόντα που ήθελαν ν' αγοράσουν. Παίρνουν κάτι σε αντίτιμο των χρημάτων τους. Αυτό είναι αλήθεια. Αλλά πόσοι από αυτούς θα αγόραζαν ποτέ οτιδήποτε από αυτά αν δεν υπήρχε η "επιχειρηματική ευκαιρία"; Θυμηθείτε ότι αυτοί είναι οι "δυναμικοί και φιλόδοξοι τύποι" όχι "πελάτες". Εκτός από διανομείς γίνονται και πελάτες, και ας μην αναφέρουμε τα βιβλία, βιντεοκασέτες και όλο το "εκπαιδευτικό υλικό" που κοστίζουν κι αυτά αρκετά.

Έτσι, η αγορά προϊόντων δικαιολογείται στους νέους διανομείς σαν αναγκαία προς την επιτυχία στα δίκτυα καταναλωτών. Συχνά οι διανομείς αγοράζουν περισσότερα από τις minimum απαιτούμενες πωλήσεις γιατί πιστεύουν ότι θα τα πάρουν πίσω με κέρδος κάποια μέρα.

Εντάξει, μέχρι στιγμής αυτή η "επιχείρηση" είναι μικρή. Ας δούμε τι συμβαίνει όταν μεγαλώσει πραγματικά. Δεν θέλετε να βγάζετε απλά όσα ξοδεύετε. Θέλετε να "βοηθήστε άλλους να στήσουν επιχειρήσεις" και να βοηθήστε τον εαυτό σας να μεγαλώσει.

5 άτομα βρίσκουν 5 άτομα που βρίσκουν 5 άτομα που βρίσκουν 5 άτομα σε 6 επίπεδα συνολικά. Αυτό το σενάριο είναι συχνά εκείνο που σας δείχνουν όταν πρωτοσυναντάτε τα δίκτυα καταναλωτών. Αυτή τη στιγμή έχετε 19.530 άτομα στην "επιχείρησή" σας και είστε ήδη στο γιωτ σας κάπου στο Μονακό.

Όσο είστε διακοπές, πόσοι στην "επιχείρησή" σας περνάνε εξίσου καλά;

Οι 5 πρώτοι στο επίπεδο ακριβώς από κάτω σας, έχουν ακριβώς ένα πέμπτο από το σύνολο που έχετε εσείς. Αυτό βέβαια είναι εντελώς υποθετικό και στην πραγματικότητα οι "επιχειρήσεις" αυτές επεκτείνονται πολύ πιο δύσκολα, αλλά ας το δεχτούμε σαν παράδειγμα. Έτσι οι 5 πρώτοι έχουν 3.905 άτομα κάτω τους. Έχοντας 4.000 άτομα κάτω τους είναι αρκετά καλοί, σωστά; Ας πούμε λοιπόν ότι σίγουρα οι 5 πρώτοι είναι επιτυχημένοι.

Τι κάνουν όμως οι δικοί τους πρώτοι; Αυτοί είναι άτομα στο δεύτερο επίπεδό σας και σ' αυτό το παράδειγμα έχετε 25 άτομα στο επίπεδο αυτό. Αυτοί έχουν 780 άτομα κάτω τους και δεν είναι καθόλου άσχημα. Βέβαια, αν τους συγκρίνετε με τους 19.530 που εσείς έχετε... Αλλά οπωσδήποτε βγάζουν κάποια λεφτά το μήνα.

Στο τρίτο επίπεδο έχετε 125 άτομα στο παράδειγμα αυτό. Αυτοί τι κάνουν; Κάθε ένας από αυτούς έχει μόνο 155 άτομα κάτω τους. Λιγότερο από 8% του συνόλου σας. Κάθε ένας από αυτούς τους 125 πιθανόν να βγάζουν περίπου 3-4 φορές όσα ξοδεύουν γι αγορές προϊόντων κάθε μήνα. Και πάλι όμως είναι κέρδος.

'Ενα επίπεδο πιο κάτω και στο τέταρτο επίπεδο έχετε 625 άτομα που απλά "είναι στα λεφτά τους". Σ' αυτό το παράδειγμα, κάθε ένας από τους 625 στο τέταρτο επίπεδο έχει 30 άτομα κάτω τους. Οι αγορές προϊόντων είναι πληρωμένες, αλλά όχι η διαφήμιση (φέιγ βολάν, αφισέτες, αγγελίες κ.α.), λογαριασμοί τηλεφώνου (για να συντηρηθεί μία τέτοια ουρά 30 ατόμων θέλει συνεχή υποστήριξη), βενζίνη (ένας παλιός γνωστός μας από την Πάτρα κάνει συχνά το γύρο της Πελοποννήσου και πολλά Σαββατοκύριακα πηγαίνει μέχρι Γιάννενα, Κρήτη, Θεσσαλονίκη σε "συγκεντρώσεις" πάντα για τις ανάγκες της "επιχείρησής" του) , δωρεάν δείγματα, "εκπαιδευτικό" υλικό κλπ. Μπορεί να σας λένε ότι εκπίπτουν από τη φορολογία σαν έξοδα εταιρείας (άλλο ένα σκάνδαλο που σιγά σιγά διευθετείται νομικά πχ. Καναδάς) αλλά κάποιος δεν πρέπει να τα πληρώσει έτσι κι αλλιώς;

Στο πέμπτο επίπεδο βρίσκουμε άτομα που ξοδεύουν περισσότερα απ' όσα βγάζουν. Και, το πέμπτο επίπεδο έχει πολύ περισσότερα άτομα: 3.125 άτομα με μόνο 5 άτομα κάτω τους!

Αυτό δεν είναι τίποτα συγκρινόμενο με τα 15.625 άτομα στο έκτο επίπεδο. Βέβαια βγάζετε λεφτά από αυτούς αλλά κάθε ένας από τους 15.625 διανομείς στο έκτο επίπεδο απλά ξόδεψαν χρήματα και δεν έχουν κερδίσει δραχμή. Έχουν την ίδια ευκαιρία με σας στη κορυφή; Ίσως ναι, ίσως όχι. Αλλά σε αυτό το σημείο δεχόμαστε ότι μόλις γράφτηκαν και δεν μίλησαν με κανένα (αλλιώς θα έπρεπε να προχωρήσουμε σε έβδομο επίπεδο). Επίσης ξέρουμε ότι στο τελευταίο επίπεδο όλοι είναι νέα μέλη και είναι λογικό να μην έχουν βγάλει χρήματα ακόμα.

Έτσι στο παράδειγμά μας, κάθε μήνα κάθε διανομέας βρίσκει 5 νέους διανομείς. Αυτό είναι δυνατόν, αλλά πάρα πάρα πολύ δύσκολο. Η ανάπτυξη σε 6 επίπεδα μετά τους πρώτους 5 είναι πολύ πιο δύσκολη αλλά ας το δεχτούμε ότι ισχύει χάριν παραδείγματος. Έτσι, έχουμε τη συνοπτική ανάλυση της πυραμίδας των 19.530 ατόμων:

1 (εσείς)  τους έχετε όλους κάτω σας και πετάτε στα ουράνια.

5 (0,026%)  έχουν 3905 κάτω τους και είναι επιτυχημένοι.

25 (0,1% - ένα δέκατο του 1%) έχουν 780 άτομα κάτω τους και είναι ομολογουμένως πολύ καλά.

125 (0,64% - λιγότερο από 1%) πιθανόν να κερδίζουν 3-4 φορές τις minimum μηνιαίες αγορές προϊόντων.

625 (3,2%) βγάζουν αρκετά για να καλύψουν τις minimum μηνιαίες αγορές προϊόντων.

3.125 (16%) έχουν μόνο 5 άτομα κάτω τους και πάλι ξόδεψαν περισσότερα απ' όσα έχουν κερδίσει.

15.625 (80%) είναι νέα μέλη και ξόδεψαν περισσότερα απ' όσα έχουν κερδίσει.

Η ουσία είναι ότι κανένας στα επίπεδα 5 και 6 δεν θα κερδίσει χρήματα αυτό το μήνα. Θα κερδίσουν χρήματα στο μέλλον; Ίσως ναι, ίσως όχι. Αυτή είναι απλά μία "φωτογραφία" μίας επεκτεινόμενης πυραμίδας σε εξέλιξη απλά για να δείξουμε κάτι ενδιαφέρον:

Προσθέστε τα άτομα στα επίπεδα 5 και 6 και έχετε 96% του συστήματος σας. Αυτό σημαίνει ότι όσο εσείς ψάχνετε τρόπο να μετρήστε τα "τούβλα" από δεκαχίλιαρα, 96% της "επιχείρησής" σας δεν έβγαλε δραχμή!

Δεν μας ενδιαφέρει ποιό σύστημα πληρωμών υπάρχει σε κάθε "εταιρεία οργάνωσης δικτύων καταναλωτών" καθώς το ίδιο σύστημα εκθετικής ανάπτυξης δεν μπορεί παρά να μας δίνει συνεχώς κάποιους χαμένους (και μάλιστα αυτοί είναι η συντριπτική πλειοψηφία). Η αναλογία νέων μελών προς κερδοφόρα μέλη είναι σταθερή άσχετως αν έχετε 30 ή 30000 άτομα στην "επιχείρησή" σας.

Μπορεί ο καθένας να στρατολογήσει μία ακολουθία ατόμων (downline); Εκ πείρας γνωρίζουμε ότι δεν μπορούν όλοι. Άλλοι είναι καλοί πωλητές, άλλοι όχι και τόσο. Ακόμη κι αν όλοι μπορούσαν (όπως στο παράδειγμά μας), ακόμη και χωρίς απώλειες (είναι γεγονός, το οποίο έχει παραδεχθεί και η Amway, ότι 50% των διανομέων τους εγκαταλείπουν το σύστημα κάθε χρόνο) ο αριθμός των χαμένων αυξάνεται εκθετικά. Αυτή είναι η "επιχείρηση" που θέλουμε; Είναι τα δίκτυα καταναλωτών μία καλή επιχειρηματική ευκαιρία; Εμείς αποφασίσαμε ότι όχι.

Ένας άλλος μύθος (ή απλά ψέμα) που θα σας πουν οι διάφοροι τέτοιοι "επιχειρηματίες" είναι ότι οι περισσότεροι εκατομμυριούχοι στην Αμερική έχουν γίνει από δίκτυα οργάνωσης καταναλωτών. Ας το δούμε κι αυτό:

Το περιοδικό Upline έγραψε ότι περίπου 5 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ είναι αναμεμειγμένα σε δίκτυα οργάνωσης καταναλωτών. Ο αριθμός αυτός πιθανόν να περιέχει και πελάτες/αγοραστές προίόντων αλλά ας είμαστε γενναιόδωροι και ας υποθέσουμε ότι 5 εκατομμύρια είναι όλοι διανομείς. Μερικοί διανομείς λένε ότι "97% των διανομέων αποτυγχάνουν" (αν και οι περισσότεροι το παρουσιάζουν σαν εγγυημένη επιτυχία) για να δείξουν ότι χρειάζεται δουλειά. Και γνωρίζουμε ότι όντως χρειάζεται δουλειά (ξεχάστε αυτά που λένε για ημιαπασχόληση, χρειάζεται να τρέξει πολύ κανείς για να στρατολογήσει έστω και κάποια λίγα μέλη και δεν αρκεί μόνο να τα κρατήσει, αλλά να στρατολογήσουν κι αυτά άλλους με τη σειρά τους). Ακόμη και με το παράδειγμά μας βρήκαμε ότι 96% των ατόμων στα χαμηλότερα επίπεδα δεν κέρδισαν καθόλου χρήματα (ίσως να κερδίσουν αλλά μόνο χτίζοντας ακόμη μεγαλύτερη αλυσίδα μελών όπου πάλι καποιο 96% στα κατώτερα επίπεδα δεν θα κερδίσουν τίποτα).

Άρα, εξ' ορισμού, τουλάχιστον 4.8 εκατομμύρια από αυτά τα μέλη στις ΗΠΑ ξόδεψαν περισσότερα απ' όσα κέρδισαν. Βλέποντας το προηγούμενο παράδειγμα (που αυξάνεται εκθετικά - οι αριθμοί μπορεί να διαφέρουν αλλά η καμπύλη προόδου είναι η ίδια), από τα 5.000.000 άτομα, 160.000 θα παίρνουν απλά δωρεάν προϊόντα κάθε μήνα.

32.000 από τα 5.000.000 θα βγάζουν 3-4 φορές τις τιμές των μηνιαίων αγορών του προγράμματός τους.

5.000 θα έχουν περίπου 780 άτομα κάτω τους και πιθανόν να κερδίζουν ένα λογικό μισθό.

1.300 ακόμη θα έχουν περίπου 3.905 άτομα κάτω τους και θα βγάζουν σεβαστά ποσά.

Τέλος, στην κορυφή έχουμε μόνο 256 άτομα από 5.000.000 που έχουν πραγματικά μεγάλους αριθμούς ατόμων κάτω τους και αυτοί κερδίζουν τα πραγματικά πολλά χρήματα.

Αυτοί οι υπολογισμοί είναι βασισμένοι σε εκθετική ανάπτυξη. Είναι απλά ένας γρήγορος υπολογισμός που δείχνει κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία. Υπολογίστε το με δικά σας στοιχεία και αριθμούς και δείτε τι σας δίνει αν διαφωνείτε με το παράδειγμά μας. Όμως όντως φαίνονται λίγοι, έτσι δεν είναι; Αλλά όταν ασχοληθείτε και κοιτάξτε γύρω σας τα ίδια ονόματα "επιτυχημένων" να εμφανίζονται συνεχώς πρέπει να αναρωτηθείτε πόσοι πραγματικά έχουν καταφέρει να πετύχουν σ' αυτό το σύστημα.

Δείτε κι αυτό:

Στις 24 Νοεμβρίου 1996, ο Marc Rice του Associated Press έγραψε ένα άρθρο με τίτλο "Ο εκατομμυριούχος της διπλανής πόρτας" ("The Millionaire Next Door"). Αυτό το άρθρο είναι μία κριτική ενός βιβλίου με τον ίδιο τίτλο, που γράφτηκε από τον Thomas J. Stanley και τον William D. Danko, το οποίο περιγράφει εκατομμυριούχους. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό "υπάρχουν περίπου 3,5 εκατομμύρια εκατομμυριούχοι στις ΗΠΑ. Ο τυπικός εκατομμυριούχος εργάζεται σε δική του εταιρεία, μία κανονική/βαρετή επιχείρηση όπως ανάδοχος δημοσίων έργων, εταιρεία απολυμάνσεων, εταιρεία καθαρισμών, κατασκευαστική εταιρεία, κ.α. παρ' όλ' αυτά το άρθρο λέει ότι περίπου 1 εκατομμύριο από αυτούς τους εκατομμυριούχους έχει μία δουλειά. Το μέσο ετήσιο εισόδημα ενός εκατομμυριούχου είναι 247.000 δολλάρια. Ο τυπικός εκατομμυριούχος κανονικά δεν ξοδεύει τα χρήματά του σε ακριβά αυτοκίνητα, ρολόγια, σπίτια ή ρούχα. Ο τυπικός εκατομμυριούχος δουλεύει 45-55 ώρες την εβδομάδα."

Ας υποθέσουμε ότι υποτιμήσαμε τραγικά το όλο σύστημα και ότι η οργάνωση δικτύων καταναλωτών έφτιαξε 5.000 εκατομμυριούχους, αυτό είναι απλά λίγο παραπάνω από 0,14% του συνολικού ποσού εκατομμυριούχων στις ΗΠΑ. Ακόμη κι αν έφτιαξε 10.000 εκατομμυριούχους, αυτό πάλι μας κάνει λίγο παραπάνω από 0,28% του συνόλου.

Επίσης, αφού όλοι πια είναι τόσο πλούσιοι γιατί τυπώνουν τέτοια άθλια και φτηνά φυλλάδια για να επεκτείνουν την "πολυεθνική επιχείρησή" τους που πληρώνει εκατοντάδες χιλιάδες δραχμές για ημιαπασχόληση;

Πολλοί θα σας πούν επίσης ότι έτσι κι αλλιώς έχουν πολύ περισσότερες ευκαιρίες να γίνουν εκατομμυριούχοι μέσω δικτύων καταναλωτών παρά σαν μισθωτοί, υπάλληλοι, νοικοκυρές, κλπ.

Απλά κι ωραία, επειδή κάποιος ακολουθεί λάθος δρόμο δεν σημαίνει ότι τα δίκτυα καταναλωτών είναι αυτόματα η σωστή (και μόνη) λύση. Αν κάποιος πιστεύει ότι το να γίνει εκατομμυριούχος είναι πραγματικά στόχος της ζωής του πρέπει ν' αφιερώσει κάθε μη εργαζόμενο λεπτό στο στόχο του. Είναι φανερό ότι κανείς δεν θα γίνει εκατομμυριούχος ακολουθώντας δουλειές με κατώτατο μισθό. Το θέμα είναι ότι δεν θα πλησιάσει τα εκατομμύρια ούτε αν γραφτεί σε κάποια πυραμίδα και χάνει χρόνο, χρηματα και ενέργεια προσπαθώντας να στρατολογήσει φίλους και γνωστούς.

Πολλοί άλλοι επίσης θα σας πουν ότι δεν χρειάζεται να στρατολογήστε κάποιον, απλά ν' αγοράζετε προϊόντα από τον κατάλογό τους με φτηνότερες τιμές (ως 30%) σε σχέση με τα παραδοσιακά καταστήματα. Δυστυχώς κανείς δεν ικανοποιείται με τέτοια νέα μέλη που απλά αγοράζουν προϊόντα και δεν στρατολογούν νέα μέλη. Ιδού γιατι:

Αν κάποιος έχει την επιλογή μεταξύ του να έχει ένα πελάτη από τον οποίο πιθανόν να κερδίσουν 5%-10% σε μία μικρή μηνιαία αγορά 5.000 - 15.000 δρχ. (ίσως περισσότερα, ίσως λιγότερα) - το οποίο είναι μόνο από 250 - 1.500 δρχ. το μήνα από αυτόν τον πελάτη, χωρίς να περιμένουν περισσότερα στο μέλλον - και μεταξύ ενός διανομέα που θα βρίσκει άλλα νέα μέλη και θα του αποφέρει τα μυθικά πλούτη, εσείς ποιόν πιστεύετε ότι θα διαλέξει; Συγκρινόμενα με τα 12.000.000 δρχ./μήνα πλήρους απασχόλησης (ή ακόμα και τις 600.000 δρχ./μήνα ημιαπασχόλησης) που θρασύτατα διαφημίζουν οι "επιχειρηματίες" των δικτύων καταναλωτών, οι 1.500 δρχ. ανά πελάτη ανά μήνα όταν απλά να κάνετε πωλήσεις φαίνονται (και είναι) ασήμαντα.

Σκεφτείτε τον κόπο και το χρόνο που χρειάζεστε για να πηγαίνετε να συναντάτε κόσμο, να τους παρουσιάζετε την όλη ιδέα, να δίνετε δείγματα, καταλόγους, ίσως και να κάνετε παραδόσεις παραγγελιών. Για 1.500 δρχ;;; Ποιός θα το έκανε;

Από την άλλη, ένας φιλόδοξος νέος διανομέας θα περνούσε τον καιρό του να πλησιάζει άτομα, θα χρησιμοποιούσε τον κύκλο γνωριμιών του για κάτι περισσότερο από παραγγελίες καλλυντικών. Ένα άτομο μπορεί ν' αποφέρει εκατοντάδες χιλιάδες δραχμές, φαντάζονται οι διανομείς. Ξαφνικά είναι πολύ πιο ενδιαφέρον να ξοδεύει κάποιος πολύ περισσότερο χρόνο με ένα τέτοιο άτομο παρά μ' ένα απλό πελάτη.

Επίσης γνωρίζουμε ότι σε δίκτυα οργάνωσης καταναλωτών αυτοί οι "απλοί πελάτες" που αγοράζουν μόνο προϊόντα, κάποια στιγμή πλησιάζονται αναπόφευκτα και για την "επιχειρηματική ευκαιρία" του συστήματος. Υπάρχουν πολλά παράπονα ότι είναι πολύ δύσκολο να είναι κάποιος μόνο πελάτης σε δίκτυα οργάνωσης καταναλωτών γιατί οι διανομείς πιέζουν τους απλούς πελάτες να μπουν στο σύστημα και να γίνουν με τη σειρά τους διανομείς.

Πολλοί θα πουν ότι "αυτό δεν συμβαίνει ποτέ με τους πελάτες μου", αλλά πιστέψτε μας συμβαίνει πολύ πιο συχνά από το αντίθετο.

Βασικά θα θέλαμε να ρωτήσουμε τους όποιους "αντιπρόσωπους" τέτοιων "εταιρειών" (εάν έφτασαν μέχρι εδώ βέβαια στο κείμενο, καθώς ανάγνωση οποιασδήποτε κριτικής του συστήματός τους απαγορεύεται μιας και "ανοίγουν δρόμο σε αρνητικές σκέψεις που βλάπτουν το στόχο") τα παρακάτω:

Πόσους πελάτες/αγοραστές έχετε πραγματικά (προσωπικούς πελάτες που αγοράζουν προϊόντα και όχι "αντιπροσώπους" ή "επιχειρηματίες" κάτω σας να ψάχνουν γι' άλλα θύματα);

Παραγγέλουν προϊόντα κάθε μήνα;

Μήπως αυτοί οι πελάτες εγγράφησαν αρχικά για την "επιχειρηματική ευκαιρία" και μετά από μήνες αδράνειας δικαιολόγησαν τις μηνιαίες αγορές τους αυτοαποκαλούμενοι "πελάτες";

Πλησιάσατε αυτούς τους πελάτες για να τους κάνετε αγοραστές προϊόντων ή μήπως τους πλησιάσατε πρώτα για να τους προσφέρετε την "επιχειρηματική ευκαιρία";

Αφού τα προϊόντα των δικτύων οργάνωσης καταναλωτών είναι τόσο καλά και ποιοτικά, γιατί όταν κάποιοι παρατάνε το όλο σύστημα σταματάνε να παραγγέλνουν και επιστρέφουν στα super-markets;

Οι φίλοι που κάνατε μέσω του δικτύου οργάνωσης καταναλωτών θα κάνουν ακόμη παρέα μαζί σας αν σταματούσατε ν' αγοράζατε και να προωθείτε προϊόντα των εταιρειών τους; Πόσο συχνά πιστεύετε ότι θα προσπαθούσαν να σας "ξαναβάλουν στο κόλπο";

(Αν έχετε στρατολογήσει μέλη κάτω σας) Πόσοι από αυτούς που έχετε στρατολογήσει έχουν ξοδέψει περισσότερα χρήματα απ' όσα έχουν κερδίσει; Όχι μόνο αγορές προϊόντων αλλά και "διαφημιστικό και ενημερωτικό" υλικό: βιντεοκασσέτες, κασσέτες, cds, φυλλάδια, φωτοτυπίες, βενζίνη, εισφορές για "συγκεντρώσεις", λογαριασμοί τηλεφώνου, γραμματόσημα, φάκελλοι, φέιγ βολάν, αφίσες συν οποιαδήποτε άλλα προϊόντα που δεν θα αγόραζαν αν δεν έλπιζαν ότι με αυτά θα τα καταφέρουν;

Μπορείτε να πείτε ειλικρινά ότι για όσους γνωρίζετε να έχουν τέτοιες "επιχειρήσεις" και τις τρέχουν ακόμα με έλλειμα, φταίνε οι ίδιοι επειδή είναι τεμπέληδες;

Το "διαφημιστικό και ενημερωτικό υλικό" που λέτε στους άλλους να χρησιμοποιούν, μήπως κάνουν κάτι παραπάνω από το να τους εμψυχώνουν και ν' αποτρέπουν την παραίτηση; Μήπως προτρέπουν τα άτομα αυτά ν' αγοράζουν περισσότερα προίόντα;

Πήγατε εσείς ο ίδιος σε καταστήματα να κάνετε συγκρίσεις τιμών ή απλά παπαγαλίζετε ότι τιμές σας έδωσε εκείνος που σας στρατολόγησε; Γνωρίζετε ότι σε πολλές περιπτώσεις προϊόντα των δικτύων οργάνωσης καταναλωτών προσφέρονται σε διαφορετικές ποσότητες από τις standard της αγοράς για ν' αποφεύγεται αυτή η σύγκριση;

Πόσα ονόματα επιτυχημένων επιχειρηματιών δικτύων μπορείτε να θυμηθείτε (από την εταιρεία σας); Τι αποδείξεις έχετε ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι οικονομικά επιτυχημένοι; Ποιά είναι η αναλογία του αριθμού επιτυχημένων με τον συνολικό αριθμο διανομέων της εταιρείας;

Πόσα άτομα πρέπει να ξοδέψουν περισσότερα απ' όσα έχουν κερδίσει για να "έρθετε στα λεφτά σας"; Κι αν θέλετε να κερδίζετε 400.000 δρχ. το μήνα; Τότε, πόσους τέτοιους χαμένους πρέπει να έχετε κάτω σας;

Πόσοι από τους πελάτες σας αγοράζουν απλά και μόνο επειδή είναι σε μία κατάσταση "αυτόματης παραγγελίας και παράδοσης" (auto-ship);

Πόσοι από τους "πελάτες" σας εγγράφησαν αρχικά σαν "επιχειρηματίες" αλλά άλλαξαν γνώμη;

Ποιά είναι η αναλογία "επιτυχημένων κερδοφόρων " με "ελπιδοφόρους που ξοδεύουν" στο πλάνο πληρωμών σας; Μήπως αποφύγατε ποτέ ή είπατε ψέματα για το ποσοστό επιτυχίας σας στα δίκτυα πωλήσεων; Ξέρετε πραγματικά πως έφτασε στην "επιτυχία" αυτός που σας στρατολόγησε; Πως το ξέρετε ότι έτσι είναι ;

Από που ακούσατε για πρώτη φορά για τα δίκτυα καταναλωτών; Τι κίνητρα είχαν εκείνα τα άτομα που σας τα παρουσίασαν; Μήπως πουλούσαν "εκπαιδευτικά" φυλλάδια, βιβλία, κασέτες ή βιντεοκασέτες; Μήπως σας συντηρούσαν τον ενθουσιασμό για να το συνεχίσετε;

Πιστεύετε ότι με όλες αυτές τις διαφημίσεις εκεί έξω πρέπει να μετατρέπετε όλες τις κουβέντες σας σε παρουσιάσεις/διαφημίσεις της "επιχειρηματικής σας ευκαιρίας"; Πιστεύετε ότι αυτό αρέσει στον κόσμο;

Με πόσους από τους φίλους ή γνωστούς που πλησίασα για να παρουσιάσω την "επιχειρηματική μου ευκαιρία" και αποφάσισαν να μην με ακούσουν ή να γραφτούν μέλη διατηρώ ακόμα πραγματικά φιλικές επαφές;

Πόσα χρήματα έχετε ξοδέψει μέχρι στιγμής γιατί "ξέρετε ότι θα βγάλετε πολύ περισσότερα χρήματα στο μέλλον";

Έχετε υπολογίσει ένα προϋπολογισμό για τον εαυτό σας; Έχετε ένα σχέδιο για το τι θα κάνετε αν συνεχίσετε να λειτουργείτε μόνο με έξοδα; Πόσο υπολογίζετε να συνεχίσετε έτσι;

Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύτηκε στο τεύχος Ιανουαρίου/Φεβρουαρίου 1999 του περιοδικού Nexus. Η μετάφραση έγινε από τους δημιουργούς του site και καθώς δεν είμαστε πεπειραμένοι μεταφραστές (κάθε άλλο) σας παραθέτουμε κάποιες λέξεις σε παρένθεση στο πρωτότυπο (αγγλικά) για να διευκολύνουμε τους αναγνώστες αυτού του πραγματικά ενδιαφέροντος άρθρου.

Γνωρίζετε τι είναι το multi-level marketing (MLM, στην Ελλάδα είναι γνωστά σαν Δίκτυα Πωλήσεων, Δίκτυα Καταναλωτών, Πολυεπίπεδο Marketing). Πιθανόν να αγοράσατε βιταμίνες, σαπούνι, αλάτι, υπηρεσίες υπεραστικών κλήσεων ή ακόμα και μετοχές μέσω ενός MLM. Ένας φίλος πουλάει το προϊόν, φαίνεται καλής ποιότητας, και τι να κάνεις; Του κάνεις τη χάρη και αγοράζεις. Την επόμενη στιγμή ο φίλος σου προσπαθεί να σε κάνει "διανομέα".

Το MLM είναι ένα "επιχειρηματικό μοντέλο στο οποίο ένας απεριόριστος αριθμός διανομέων πουλάει τα προϊόντα μιας εταιρείας. Κάθε διανομέας έχει την ευκαιρία να κερδίσει ποσοστά από τις πωλήσεις εώς και έξι επίπεδα πωλητών κάτω του (downliners), " λέει ο Robert L. Fitzpatrick, συγγραφέας του False Profits: Seeking Financial and Spiritual Deliverance in Multi-level Marketing and Pyramid Schemes (Ψεύτικα Κέρδη: Ψάχνοντας Οικονομική και Πνευματική Λύτρωση σε Δίκτυα Πωλήσεων και Συστήματα Πυραμίδων). Οι πωλητές δεν ανταμοίβονται μόνο από την πώληση του προϊόντος σε λιανικούς αγοραστές, αλλά επίσης και από τη στρατολόγηση νέων πωλητών. Στην ουσία, λέει ο Fitzpatrick, τα MLM μάλλον υπάρχουν για να στρατολογούν επενδυτές παρά για να πωλούνται προϊόντα. Περισσότερα από 7 εκατομμύρια Αμερικανοί είναι αναμεμειγμένοι σε MLMs, που κάνουν ετήσιο τζίρο 10 εκατομμυρίων δολλαρίων, σύμφωνα με τον Fitzpatrick.

Συνεπώς, λέει, "Ήρθε η ώρα να αμφισβητήσουμε και να προσβάλουμε τη νομική βάση της βιομηχανίας των MLM. Αν δεν αντιμετωπίσουμε ηθικά και νομοθετικά τα MLMs τώρα, είμαστε σε κίνδυνο να θεσπίσουμε καταστρεπτικά και απατηλά συστήματα πυραμίδων σαν νόμιμες επιχειρήσεις της ελεύθερης αγοράς."

Ένας από παλιά αστικός ακτιβιστής και εργαζόμενος στην κοινωνική ανάπτυξη, ο Fitzpatrick είναι ένας πρώην δημοσιογράφος που ξεκίνησε και οργάνωσε δύο οργανισμούς εμπορίου, οργάνωσε διεθνή συμπόσια, εκδίδει μία διεθνή εφημερίδα για το χώρο των γραφικών τεχνών και είναι σύμβουλος σε εμπορικούς οργανισμούς. Ο Fitzpatrick μίλησε με τον εκδότη του Nexus, Ravi Dykema από το σπίτι του στην Charlotte, NC.

NEXUS: Ας ξεκινήσουμε με μία ιστορία ενός τυπικού ατόμου που εμπλέκεται με μία MLM.

RF: Θα σας πω για μία γυναίκα, θα την ονομάσω Jean, που είναι στα 50 της. Είναι μία επιφανής, γνωστή, σεβαστή σύμβουλος. Της συστήσαν να πάει σε μία συγκέντρωση MLM για μία εταιρεία που πουλάει προϊόντα τα οποία προβάλλονται σαν ιδιαίτερα φιλικά προς το περιβάλλον, μη ρυπαντικά, υποαλλεργικά και παράγονται χωρίς να πειραματείζονται σε ζώα. Στη συγκέντρωση της είπαν ότι όχι μονο τα προϊόντα αυτά είναι καλά για το περιβάλλον και καλά για τους ανθρώπους, αλλά επίσης ότι τα δίκτυα καταναλωτών ή το δικτυακό marketing είναι ένα πνευματικό σύστημα. Περιγράφηκε σαν ένα μη ανταγωνιστικό σύστημα ανθρώπων που αλληλοβοηθούνται, σε αντίθεση με την προσωπική, ιδιωτική απόκτηση. Με άλλα λόγια τα κέρδη αναλογούν στον καθένα ανάλογα με το βαθμό στον οποίο βοηθά τους άλλους. Περιγράφηκε σαν ένα τώρα πια σύστημα διανομής εισοδήματος, το οποίο σπάει τον κύκλο στον οποίο φαίνεται οι πλούσιοι να γίνονται πιο πλούσιοι και οι φτωχοί να γίνονται πιο φτωχοί. Εδώ έχουμε ένα τρόπο να πετύχουμε ασφάλεια και σταθερότητα σε μία αγορά εργασίας μακριά από τον άκαρδο, αναίσθητο και αμείλικτο επιχειρηματικό κόσμο.

Έτσι η Jean ενθουσιάστηκε από αυτά στη συγκέντρωση. Την κάλεσε εκεί κάποιος που γνωρίζει και εμπιστεύεται, και οι ομιλητές μιλούσαν τη γλώσσα της, περιγράφοντας ένα νέο σύστημα που ακούγεται υπέροχο. Αντηχεί με τις αξίες που αυτή πιστεύει ότι είναι οι καλύτερες αξίες γύρω από τις οποίες χτίζεται μία ζωή.

NEXUS: Τι την θέλουν να κάνει;

RF: Θέλουν απλά να διαδώσει τα νέα στη σφαίρα επιρροής της. Με άλλα λόγια, το περιέγραψαν σαν το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο, να μοιράζεται αυτό το νέο μήνυμα με ανθρώπους που ήδη την ξέρουν και την εμπιστεύονται. Δεν της ζήτησαν να πάει και να κάνει άγνωστα τηλεφωνήματα. Το μόνο που χρειαζόταν να κάνει, της είπαν, ήταν να μοιραστεί αυτή την μεγάλη ευκαιρία με την οικογένεια, φίλους και γνωριμίες. Τότε της είπαν ότι η πραγματική ομορφιά του είναι ότι δεν θα χρειαστεί να χτίσει την νέα επιχείρηση καλλυντικών με βότανα, με ένα άτομο κάθε φορά, όπως κάνει με την δικηγορεία που ασκεί. Αυτό το σύστημα θα μεγαλώσει εκθετικά, της είπαν. Θα επεκταθεί από μόνο του, άρα το μόνο που έπρεπε να κάνει είναι να φυτέψει τον σπόρο. Το μήνυμα που θα μετέφερε στους ανθρώπους, θα το μετέφεραν αυτοί με τη σειρά τους στον κύκλο φίλων και συγγενών τους. Και αυτοί με τη σειρά τους θα κάνουν το ίδιο, με αποτέλεσμα η δυνατότητα για επέκταση και ανάπτυξη, όπως έδειξαν στη συγκέντρωση αυτή, να είναι τεράστια.

NEXUS: Πώς περιγράφουν αυτό το τερατούργημα;

RF: Της είπαν ότι με μία δυνατότητα 1.000 ανθρώπων σε επίπεδα κάτω της (downline), μπορεί να εισπράττει ένα εισόδημα εώς και 10.000 δολαρίων το μήνα, χωρίς να χρειάζεται να δουλεύει σκληρά.

NEXUS: Ας κάνουμε fast-forward έξι μήνες μετά. Τι συμβαίνει; Τι κάνει;

RF: Τηλεφωνεί και γράφει σε όποιον γνωρίζει. Έφτιαξε ένα γράμμα που έστειλε στους περισσότερους φίλους της. Το ανέφερε στα εργαστήρια που εργάζεται. Πλησίασε κάθε άτομο που είναι ή ήταν κάποτε πελάτης. Το ανέφερε στην εκκλησία. Μίλησε στην οικογένειά της, στους γείτονές της.

NEXUS: Διασκεδάζει ενώ το κάνει αυτό;

RF: Όχι. Αυτό που ανακάλυψε είναι ότι δεν κερδίζει αυτά που της έδωσαν να πιστέψει ότι θα κέρδιζε.

NEXUS: Γιατί όχι;

RF: Γιατί τα άτομα που στρατολογεί δεν στρατολογούν άλλους. Μερικοί έκαναν μικρές αγορές και δεν ξαναπαρήγγειλαν. Οι απαιτήσεις του συστήματος είναι ότι πρέπει να πετύχει ένα συγκεκριμένο όγκο πωλήσεων προϊόντων για να βγάλει μεγαλύτερη προμήθεια και να αγοράζει τα δικά της προϊόντα σε χαμηλότερη τιμή.

NEXUS: Με άλλα λόγια, χρειάζεται να πουλάς μαζικά για να έχεις έκπτωση στο προϊόν που πηγαίνει σε σένα και στους downlines σου.

RF: Ναι, ένας βαθμός προμήθειας που θα έκανε πραγματικά πιθανό το αναμενόμενο εισόδημα. Δεν έφτανε αυτόν τον αριθμό. Όσους και να στρατολογούσε, άλλοι τόσοι έφευγαν, ακόμη κι αν ασχολούνταν 30 ώρες την εβδομάδα ή και περισσότερες, όταν προσθέσεις όλα τα τηλεφωνήματα, αλληλογραφία, παρουσία σε συγκεντρώσεις, follow-ups, networking, και εργαστήρια τα Σαββατοκύριακα.

NEXUS: Παρουσία σε τι συγκεντρώσεις;

RF: Ανήκει κάτω από κάποιον άλλο (upline), το άτομο που την στρατολόγησε, το άτομο που τους στρατολόγησε, και ούτως καθ' εξής. Οι συγκεντρώσεις γίνονται από τους upliners για να την εκπαιδεύσουν και να την εμπνεύσουν.

NEXUS: Είναι λοιπόν αυτό διασκεδαστικό; Ανταμείβεται με το να πηγαίνει στις συγκεντρώσεις;

RF: Της είπαν ότι πρέπει να το κάνεις αυτό για να διατηρείς την ενέργεια, να είσαι πάντα πληροφορημένη, ν'ακούς ιστορίες επιτυχίας άλλων ανθρώπων. Επίσης αγόρασε πράγματα. Αγόρασε κασέτες ν'ακούει στο αυτοκίνητό της. Αγόρασε βιντεοκασέτες από μεγάλες συγκεντρώσεις, μεγάλα ετήσια συνέδρια της οργάνωσης με τους κορυφαίοι upliners, των οποίων τα εισοδήματα αναφέρονται, ο τρόπος ζωής περιγράφεται και βραβεία δίνονται.

NEXUS: Πόσα έχει επενδύσει σε υλικό και αεροπορικά εισητήρια για τις συγκεντρώσεις;

RF: Τους τελευταίους έξι μήνες, πιθανόν να ξόδεψε 3.000 με 4.000 δολάρια.

NEXUS: Και πόσα κέρδισε;

RF: Διακόσια δολάρια το μήνα. 1.200 δολάρια σε έξι μήνες. Επίσης αντιμετώπισε κάποια εχθρικότητα και οργή από κάποιους ανθρώπους με τους οποίους είχε στενές σχέσεις, πελάτες, ανθρώπους που γνώριζε καλά. Μερικοί άνθρωποι της το είπαν κατάμουτρα ότι το απεχθάνονταν, και αισθάνονταν ότι παραβίαζε την επαγγελματική σχέση ή την φιλία που είχαν. Η επιχείρησή της υπέφερε. Οι οικογενειακές της σχέσεις υπέφεραν, και είναι εκνευρισμένη.

NEXUS: Τι της λένε οι εκπαιδευτές στις συγκεντρώσεις ή στα συνέδρια ή στις κασέτες ότι πρέπει να κάνει με αυτά τα αισθήματα;

RF: Της λένε ότι το μήνυμα είναι τόσο καλό και αν κάποιος δεν το καταλαβαίνει, δεν έκανε αρκετά καλη παρουσίαση. Ίσως δεν έχει επιδείξει αρκετό πάθος και ενθουσιασμό γι αυτό. Έτσι, της συνιστούν περισσότερη εκπαίδευση σε πειθώ, πωλήσεις και να συχνάζει (networking) με ανθρώπους που είναι επιτυχημένοι.

NEXUS: Οπότε τώρα κάντε fast-forward στο τέλος.

RF: Λοιπόν, η διαδικασία χασίματος λεφτών και η διαδικασία απαλλοτρίωσης φίλων την οδήγησαν να τα παρατήσει. Επίσης αισθάνθηκε μία γενική μονομανή εστίαση στο να είναι πλούσια. Άρχισε να βλέπει σε αυτές τις συγκεντρώσεις μία έλλειψη πνευματικότητας, μία έλλειψη των αρχών που πίστευε ότι οδηγούσαν το σύστημα. Τα δολάρια, ο όγκος, το εισόδημα και το τι έκαναν οι άνθρωποι με τα λεφτά παρουσιάζονταν σαν η ανταμοιβή για όλη αυτή τη δουλειά. Άρχισε να την αποθαρρύνει. Αυτός δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο ζούσε τη ζωή της. Πάντα ήταν ένα εύπορο άτομο. Αλλά δεν ζούσε μόνο κερδίζοντας και ξοδεύοντας χρήματα.

NEXUS: Έχασε τους καινούργιους MLM φίλους της;

RF: Ναι, αμέσως.

NEXUS: Είναι αυτή μία ασυνήθιστη περίπτωση;

RF: Στην εμπειρία μου, σε κάθε μία περίπτωση όπου ένα άτομο που πέτυχε και κέρδισε 10.000 δολλάρια σε ένα δίκτυο καταναλωτών, έχουμε εώς και 2.000 ανθρώπους που αναπαριστούν την άλλη εικόνα. Μόλις πέρασα λίγο χρόνο με τη Διεύθυνση Μικρών Επιχειρήσεων εδώ στο Charlotte. Λένε ότι 93% των ατόμων σε δίκτυα καταναλωτών βγάζουν λιγότερο από 200 δολλάρια το μήνα. Τώρα, όταν λέμε ότι βγάζεις 200 δολλάρια το μήνα, αυτό είναι μεικτό εισόδημα, και σημαίνει ότι έχασες λεφτά. Αλλά μόνο ένας στους διακόσιους ανθρώπους στην Amway, σύμφωνα με τα δικά τους στοιχεία, καταφέρνει ποτέ να φτάσει στο επίπεδο αυτού που αποκαλούν άμεσο διανομέα (direct distributor). Αυτός είναι το άτομο που αγοράζει κατευθείαν από την εταιρεία. Τα περισσότερα δίκτυα καταναλωτών έχουν έναν αριθμό που πρέπει να φτάσει κανείς προτού αρχίσει να στρατολογεί το δικό του downline και να παίρνει προμήθειες. Άρα μόνο ένας στους διακόσιους πετυχαίνουν αυτό το επίπεδο στην Amway. Αυτό είναι απλά το κατώτερο επίπεδο. Άρα, αν απομακρυνθείς από το δίκτυο καταναλωτών και και το δεις όχι περιστασιακά αλλά σαν ένα μακροοικονομικό σύστημα, βλέπεις ότι μόνο ένας μικρός αριθμός ανθρώπων έχουν κέρδος ούτως ή άλλως.

NEXUS: Άνθρωποι που γνωρίζω σε αυτές τις οργανώσεις θα έλεγαν ότι παίρνουν ένα πραγματικά φοβερό προϊόν που σε θεραπεύει ή κάνει κάτι καλό για σένα. Είναι καλύτερο από αυτά που βρίσκονται στα καταστήματα, και το αγοράζεις σε καλή τιμή. Αν το χρησιμοποιούν και δεν καταλήγουν να στρατολογήσουν ένα downline τι έγινε; Τι κακό υπάρχει σ'αυτό;

RF: Αυτό το ακούω συχνά. Και ο κόσμος το λέει αυτό μόνο για κάποιο καιρό. Αργότερα, όταν ρωτάς "Αγοράζεις ακόμα εκείνο το προϊόν;" συνήθως λένε "όχι". Αυτό που εννοούν είναι ότι μπήκανε στη διαδικασία για την πιθανότητα εισοδήματος. Είναι ένα σπάνιο προϊόν που προσφέρεται μέσω δικτύων καταναλωτών , το οποίο δεν είναι διαθέσιμο αλλού σε καλύτερη τιμή. Πρακτικά, τα δίκτυα καταναλωτών δεν προσφέρουν προϊόντα σε χαμηλότερη τιμή. Δεν παρουσιάζουν μοναδικά προϊόντα. Δεν παρουσιάζουν καλύτερα προϊόντα.

NEXUS: Μπορείτε να μας δώσετε κάποια παραδείγματα;

RF: Υπεραστικές τηλεφωνικές υπηρεσίες, βιταμίνες, διατροφικά συμπληρώματα, περιποίηση δέρματος. Σε αυτές τις τέσσερις κατηγορίες έχετε την πλειοψηφία του συστήματος δικτύων καταναλωτών. Κανένα από αυτά τα προϊόντα δεν είναι μοναδικά, καλύτερα ή φτηνότερα. Το λέω αυτό γιατί είμαι σύμβουλος στο χώρο των διανομών. Δουλεύω με εταιρείες που σχεδιάζουν συστήματα διανομής. Με ρωτάνε "Να το πουλήσουμε άμεσα από τον κατασκευαστή στον καταναλωτή; Να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο διανομέων από κάτω μας; Να χρησιμοποιήσουμε καταλόγους παραγγελιών; Να το πουλήσουμε σε λιανικά καταστήματα;" Αυτό που ανακαλύπτει κανείς στα προϊόντα δικτύων καταναλωτών, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι ότι είναι σε ανεπτυγμένες κατηγορίες. Υπάρχουν εκατοντάδες εταιρείες παρασκευής βιταμινών. Πως να εισάγεις τη βιταμίνη σου στην αγορά; Δεν μπορείς ούτε να την βάλεις στο ράφι ενός μανάβικου. Δεν μπορείς να την βάλεις σε ένα κατάστημα υγιεινών τροφών. Έχουν πολύ περισσότερες μάρκες απ'όσες χρειάζονται. Άρα προσθέτεις αυτό το μοναδικό σύστημα πωλήσεων στο προϊόν, δίνοντας κίνητρο στον κόσμο να το αγοράσει.

NEXUS: Θα συμβουλεύατε μία εταιρεία να μην διανέμει μέσω δικτύων καταναλωτών;

RF: Θα συνιστούσα σε μία εταιρεία να μην χρησιμοποιήσει δίκτυα καταναλωτών γιατί βλάπτει και παραπλανεί ένα μεγάλο αριθμό επενδυτών. Αυτό είναι πραγματικά ένα ζήτημα ηθικό και αρχών.

NEXUS: Πως ξεκίνησαν τα φαινόμενα των δικτύων καταναλωτών;

RF: Ήρθε από δύο πράγματα. Πρώτον, κατέρρευσε η πώληση από πόρτα σε πόρτα (door to door sales). Δεν μπορείς να πουλάς από πόρτα σε πόρτα σήμερα γιθα πολλούς λόγους. Παροδικότητα. Όλοι δουλεύουν. Κανείς δεν είναι στο σπίτι. Όλοι έχουν φθαρεί. Δεν είναι πρακτικό. Δεν δουλεύει πια. Δεύτερον, είναι η ωρίμανση της οικονομίας. Υπάρχουν τόσα αγαθά, τόσες μάρκες, τόσα περισσότερα πράγματα από όσοι άνθρωποι για να τα αγοράσουν. Έτσι, το σύστημα οργάνωσης δικτύων καταναλωτών εξελίχθηκε, αρχικά, για να παρακάμψει τις πωλήσεις από πόρτα σε πόρτα, γιατί δεν πρέπει να περάσεις την πόρτα. Ξεκινάς από τους ανθρώπους που σε έχουν ήδη βάλει μέσα στο σπίτι, οικογένεια και φίλοι. Μετά, το σύστημα δικτύων καταναλωτών προσθέτει μία μοναδική αντιληπτή αξία στο προϊόν. Ξέρεις ότι στις πωλήσεις πρέπει πάντα να περιγράψεις την αξία ενός προϊόντος ως προς ένα άλλο. Ποιά είναι η παραπάνω αξία ενός σαπουνιού της Amway από ενός της Procter & Gamble; Το σαπούνι της Procter & Gamble είναι φθηνότερο, εύκολα διαθέσιμο, ξέρεις την μάρκα, ξέρεις ότι είναι αξιόπιστο. Γιατί να αγοράσεις Amway? Γιατί έχει αυτή την αξία μίας ευκαιρίας εισοδήματος. Αυτό ήταν η μεγαλοφυία των ιδρυτών των δικτύων καταναλωτών, και οι δύο ιδρυτές της Amway ήταν πράγματι οι δημιουργοί όλου αυτού του συστήματος οργάνωσης δικτύων καταναλωτών στις δεκαετίες '60 και αρχές '70.

NEXUS: Τα δίκτυα καταναλωτών μοιάζουν με μονόδρομο σαν τρόπος διανομής. Γιατί είναι ακόμα τόσο δημοφιλή;

RF: Αυτό είναι δύσκολο να το εξηγήσουμε, αλλά ο λόγος που δεν "ακούγεται" είναι επειδή - σχεδόν όλοι - οι άνθρωποι που απέτυχαν σε αυτό είναι σαν το άτομο που μόλις περιέγραψα. Αποτυγχάνουν και λένε στον εαυτό τους και σε όλους, "Απέτυχα γιατί απλά δεν προσπάθησα αρκετά σκληρά. Κάτι έλειπε μέσα μου. Το σύστημα μου παρουσιάστηκε. Είδα την ευκαιρία. Είδα ανθρώπους να βγάζουν χρήματα από αυτό. Δοκίμασα, αλλά απλά απέτυχα." Έτσι για την αποτυχία φταίει το άτομο. Το σύστημα πωλήσεων είναι σχεδιασμένο να πείσει το άτομο που στρατολογήθηκε ότι, αρχικά, μπορείς να τα καταφέρεις και μετά όταν αποτύχεις, σε πείθει ότι απέτυχες μόνο εξ'αιτίας σου.

NEXUS: Πόσοι άνθρωποι αποτυγχάνουν στα συστήματα οργάνωσης δικτύων καταναλωτών

RF: Η ίδια η Amway χάνει περίπου 50% των ανθρώπων της κάθε χρόνο.

NEXUS: Εννοείτε ότι 50% του συνολικού αριθμού αντιπροσώπων τα παρατάνε κάθε χρόνο;

RF: Ναι. Παραιτούνται από ενεργή υπηρεσία μέσα σε ένα χρόνο.

NEXUS: Όταν κοιτάξουμε πίσω σε αυτήν την εποχή, μετά από εκατό χρόνια, πως πιστεύετε ότι θα βλέπουμε τα δίκτυα καταναλωτών αφότου, όπως φαίνεται να συμβαίνει, εκατομμύρια ανθρώπων έχουν αναμειχθεί;

RF: Κατά τη γνώμη μου θα είναι κυρίως αρνητική. Έχουμε αναπτύξει ένα παραπλανητικό σύστημα πωλήσεων. Δεν αγοράζεις αυτό που νομίζεις ότι αγοράζεις. Αγοράζεις ένα καλό προϊόν. Δεν υπάρχει κάτι που συνδέει απαραίτητα τα δίκτυα καταναλωτών με κακά προϊόντα. Η πρόταση αξίας που σου παρουσιάζεται είναι αυτό που είναι απατηλό. Η επιχειρηματική ευκαιρία που είναι προστεθειμένη στο προϊόν είναι το πραγματικό προϊόν που αγόρασες. Το προϊόν για το οποίο πλήρωσες είναι πρόφαση προς το πραγματικό προϊόν το οποίο είναι η επιχειρηματική ευκαιρία. Κάποιος πολύ σπάνια έρχεται και σου λέει "Θα ήθελα να αγοράσεις αυτό το διατροφικό συμπλήρωμα." Σου προσφέρουν μια ευκαιρία να γίνεις διανομέας από κάτω τους και να πουλάς αυτό το τροφικό συμπλήρωμα. Το αρνητικό αποτέλεσμα από αυτό είναι ότι επιτρέπουμε να έχει νόμιμη αγοραστική δραστηριότητα κάτι το οποίο έχει πλάνη εξ'ορισμού. Πολλοί άνθρωποι χάνουν τον χρόνο τους και ξοδεύουν χρήματα. Επιπρόσθετα, τα δίκτυα καταναλωτών είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο, μία μέθοδος προώθησης που έχει γκρεμίσει τα τείχη μεταξύ εμπορικής και ιδιωτικής ζωής. Με άλλα λόγια, έχει εμπορικοποιήσει πιο πολύ τις ζωές μας. Πιστεύω ότι έχει διαστρεβλώσει και δηλητηριάσει τις σχέσεις κάποιων ανθρώπων, οι οποίες θεωρούνταν ιερές πιο πριν, για παράδειγμα, την οικογένεια, έχοντας ένα φίλο, να είναι κανείς σε μια εκκλησία η σε μά κοινωνική οργάνωση, μία συγκέντρωση συμμαθητών, ένα γάμο.

NEXUS: Τι δηλητηρίαση ή διαστρέβλωση έχει συμβεί σε αυτούς τους χώρους;

RF: Έχουν μετατραπεί ευκαιρείες αγοράς. Έχουν γίνει χώροι πωλήσεων. Κι έτσι μία σχέση γίνεται εμπορική σχέση. Ένα οικογενειακό μέλος είναι ένας πιθανός αγοραστής. Ένας γείτονας της διπλανής πόρτας είναι πιθανός αγοραστής. Τα δίκτυα καταναλωτών δεν είναι το μόνο σύστημα που μπορεί να εκμεταλλευθεί αυτές τις σχέσεις, αλλά είναι το μόνο σύστημα που είναι σχεδιασμένο να εκμεταλλεύεται αυτές τις σχέσεις, που βασίζεται στην εκμετάλλευση αυτών των σχέσεων.

NEXUS: Τι βρίσκουν ιδιαίτερα ελκυστικό στα δίκτυα πωλήσεων άνθρωποι που ενδιαφέρονται για ολιστική συνείδηση (holistic conscience) και νέο πνευματισμό (new spiritualism);

RF: Τα δίκτυα καταναλωτών χρησιμοποιήσαν την πίστη και τις παραδοχές που σήμερα καλούμε New Age δόγματα ή πίστες. Και με αυτά, εννοώ παραδοχές που βασίζονται σε προσωπική ενδυνάμωση, αίσθηση Ενός θείου σκοπού, μίας καλής θεότητας π.χ. Εταιρείες υιοθετούν την αντίληψη ενός σύμπαντος στο οποίο αφθονία, πλούτος και καλή υγεία ανήκουν σε όλους. Αυτό είναι ένα καλό σύμπαν, μία καλή θεότητα. Διδάσκουν ότι κάθε άτομο μπορεί να πετύχει αυτούς τους σκοπούς μέσω πνευματικών μεθόδων. Έτσι, η αντίληψη της επιτυχίας σε αυτές τις επιχειρήσεις παρουσιάζεται σε πολλές συγκεντρώσεις σαν πνευματική άσκηση, η οποία εξαρτάται πρώτα από τον προσανατολισμό του, την στάση του, στο να ανοιχτεί να αφήσει την ευτυχία να μπει στη ζωή του. Όταν αυτό συμβεί, η επιτυχία θα έρθει, λένε οι εταιρείες στους στρατολογημένους. Η φιλοσοφία και τα δόγματα που διδάσκονται γειτνιάζουν στενά με αρχές που διδάσκονται σε αρκετές ομάδες New Age ή εκκλησίες νέας σκέψης όπως η Unity ή η Church Of Religious Science. Είναι ένα σύστημα όπου η πραγματικότητα διαμορφώνεται από τη στάση σου, όπου μπορείς να αλλάξεις την πραγματικότητα αλλάζοντας τον εαυτό σου, ότι αυτό που είναι προδιαγεγραμμένο στη ζωή είναι να είσαι επιτυχημένος, ευτυχισμένος και υγειής, ότι η φτώχεια ή ασθένεια είναι συχνά ένα σημάδι αντίστασης στο θείο έργο. Αυτό διδάσκεται συνεχώς στα δίκτυα καταναλωτών.

NEXUS: Γιατί είναι κακό να διδάσκεις ότι η συνείδηση των ανθρώπων είναι ένας παράγοντας στην υποκειμενική τους εμπειρία και ότι αν περνάς άσχημα, μπορεί να είναι κάτι που σκέφτεσαι, και αν αλλάξεις τις σκέψεις σου, μπορεί να μην περνάς άσχημα;

RF: Δεν είναι κακό να το διδάσκεις αυτό. Αυτό που εννοώ είναι ότι αυτές οι παραδοχές χρησιμοποιούνται από κάποιες εταιρείες για να προσελκύσουν πελάτες και πωλητές στο σύστημα οργάνωσης δικτύων καταναλωτών. Έφεραν κάποιον μέσα σ'ένα σύστημα όπου μαθηματικά μόνο ένας μικρός αριθμός μπορεί να πετύχει.

NEXUS: Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν ένα σωρό κακά δίκτυα καταναλωτών εκεί έξω, και έδωσαν μία κακή φήμη στο σύστημα δικτύων καταναλωτών, αλλά μήπως υπάρχουν και καλά τέτοια δίκτυα;

RF: Δεν είναι ακριβώς η εταιρεία αυτή καθ'εαυτή που πρέπει να θεωρηθεί καλή ή κακή. Το σύστημα το ίδιο είναι κακό, από τη στιγμή που το ίδιο είναι εκ φύσεως παραπλάνητικό και εκ φύσεως σχεδιασμένο σαν πυραμίδα, στην οποία μόνο ένας μικρός αριθμός ατόμων μπορεί να επιτύχει.Με άλλα λόγια, η επιτυχία απαιτεί παραπλάνηση, μιας και μόνο λίγοι μπορούν να πετύχουν και δεν θα μπορούσες ποτέ να στρατολογήσεις ανθρώπους λέγοντάς το τους. Διάφοροι θα πούνε "Λοιπόν, αρκετοί ξεκινάν επιχειρήσεις, πχ. εστιατόρια, και όχι και πάρα πολλοί επιτυγχάνουν." Δεν είναι το ίδιο. Δεν είναι καθόλου το ίδιο γιατί αν αγόραζες ένα franchise, ο franchiser είναι υποχρεωμένος από το νόμο να σου πει πόσα franchises σαν το δικό σου υπάρχουν. Με άλλα λόγια υπάρχει μία ολόκληρη σειρά από στοιχεία που πρέπει να δοθούν. Δεν υπάρχει τέτοια απαίτηση στα δίκτυα καταναλωτών. Αν τέτοια στοιχεία απαιτούνταν και ο κόσμος μπορούσε να δει πραγματικά τους αριθμούς και να τους καταλάβει, σίγουρα το σύστημα θα ήταν λιγότερο επιζήμιο στο κοινό. Η άλλη πλευρά του είναι ότι είναι μία εκ φύσεως πυραμίδα, ένα σύστημα στο οποίο άτομα κάτω σου πρέπει να αποτύχουν ούτως ώστε εσύ να επιτύχεις. Αν παρουσιάζονταν σε μία συγκέντρωση ότι για να συνεχίσει αυτό να λειτουργεί, ένας αριθμός από εσάς πρέπει να έρθει, να επενδύσει τα χρήματά σας, και να αποτύχει ουτως ώστε εμείς οι υπόλοιποι στην κορυφή να συνεχίσουμε να λειτουργούμε, αυτό θα ήταν πιο ειλικρινές. Αυτό αποτελεί ένα βαθμό παραπλάνησης πολύ περισσότερο από να κρύβεις τις πιθανότητες σε μία λοταρία, ή ακόμα δείχνοντας τις πιθανότητες, τις οποίες οι περισσότεροι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν έτσι κι αλλιώς. Αυτό είναι κάτι που πιστεύω ότι εξαντλεί τα περιθώρια νομιμότητας και ειλικρίνειας στις επιχειρήσεις περισσότερο από όσο θα μπορούσαμε ποτέ να φανταστούμε.

NEXUS: Εντάξει, έτσι λοιπόν το σύστημα είναι το πρόβλημα, και όχι οι εταιρείες αυτές καθ΄εαυτές που το χρησιμοποιούν. Λέτε ότι δεν υπάρχει τρόπος να χρησιμοποιηθεί η παρούσα εκδοχή των συστημάτων οργάνωσης δικτύων καταναλωτών ηθικά και υγιεινά, για τους ανθρώπους και την οικονομία;

RF: Όχι, δεν λέω ακριβώς αυτό. Θα κάνω ένα αναγκαίο διαχωρισμό. Βλέπω μερικές εταιρείες δικτύων καταναλωτών να λειτουργούν νόμιμα, με προϊόντα που πωλούνται συνήθως σε συγκεντρώσεις σε σπίτια, επικεντρωμένες στην ίδια τη πώληση του προϊόντος, όπου σπάνια γίνονται υποσχέσεις υψηλών αποδοχών. Μία τέτοια εταιρεία λέγεται Pampered Chef και μία άλλη λέγεται Weekenders και πουλάει κυρίως γυναικεία ρούχα. Αυτές παρουσιάζονται σαν σεμνές ευκαιρίες ημιαπασχολούμενων πωλήσεων.

NEXUS: Τι ερωτήσεις θα μπορούσε ένα άτομο να ρωτήσει για να ξεχωρίσει μεταξύ ενός δικτύου καταναλωτών ζημιογόνου και αυτού που περιγράφετε;

RF: Πιστεύω ότι υπάρχει ένα βασικό ερώτημα: Τα περισσότερα προϊόντα πωλούνται μόνο σε διανομείς και ο μόνος τρόπος να έχει κέρδος ο διανομέας είναι στρατολογώντας επιπρόσθετους διανομείς κάτω του; Τότε έχουμε ένα μαθηματικό όριο, και όσο συνεχίζεις να πουλάς έτσι, παραπλανείς τον κόσμο με μία πυραμίδα. Το δεύτερο ερώτημα θα ήταν: Γράφεσαι για να πουλήσεις το προϊόν και να κερδίσεις μία προμήθεια ή γράφεσαι μόνο για την επιχειρηματική ευκαιρία; Με άλλα λόγια, το πού είναι η έμφαση φαίνεται από τον τρόπο που γίνεται η παρουσίαση .

NEXUS: Ποιό είναι το μέλλον των MLM;

RF: Το μέλλον δεν έχει γραφτεί ακόμη για το Multi-Level Marketing. Όσο μεγαλώνει, η ενημέρωση του κοινού μεγαλώνει κι αυτή. Κι ο νόμος δεν είναι σαφής για τα δίκτυα καταναλωτών. Το 1979, πριν 20 χρόνια, το FTC (Federal Trade Court = Ομοσπονδιακό Εμπορικό Δικαστήριο) απεφάνθη ότι η Amway δεν ήταν παράνομη πυραμίδα. Όμως υπάρχουν δίκες που εκκρεμούν, οι οποίες επανεξετάζουν την υπόθεση της Amway και μελετούν τις οδηγίες που το FTC επέβαλλε στην Amway, οι οποίες αγνοούνται κατ'εξακολούθησιν. Πολλές δίκες εκκρεμούν αυτή τη στιγμή σε Ομοσπονδιακό Δικαστήριο οι οποίες πιθανόν να επανερμηνεύσουν το νόμο που καθορίζει τα δίκτυα καταναλωτών.

NEXUS: Πως θα ήταν η κατάλληλη νομοθετική ρύθμιση;

RF: Πιθανόν κάτι σαν franchising, σαν δήλωση αποκλειστικότητας (exclusivity disclosure). Μέσα στις δηλώσεις αποκλειστικότητας μπορεί να είναι πράγματα όπως: Πόσοι άνθρωποι στη γεωγραφική σας περιοχή είναι αυτή τη στιγμή ενεργοί; Πόσοι γράφτηκαν τα τελευταία 5 χρόνια και δεν συμμετέχουν πια; Πιθανόν να χρειάζεται επίσης και μία δήλωση (disclosure) ποιοί και πόσοι είναι πάνω από σας (upline); Θα ήθελε κάποιες δηλώσεις για ποσά που θα χρειαστούν για εκπαίδευση και εμψύχωση (motivation). Βγάζουν κάποιοι χρήματα από τις συγκεντρώσεις (rallies); Αυτό το οποίο εξελίχθηκε στα δίκτυα καταναλωτών είναι μία δεύτερη επιχείρηση, και στη δίκη που εκκρεμεί κατά της Amway από μία ομάδα υψηλόβαθμων διανομέων, υπάρχει η παραδοχή ότι οι υψηλόβαθμοι διανομείς έβγαζαν περισσότερα χρήματα πουλώντας εκπαιδευτικό και εμψυχωτικό υλικό προς αυτούς κάτω τους παρά εισπράττοντας προμήθειες από πωλήσεις προϊόντων της Amway.

NEXUS: Που είναι το κακό εδω;

RF: Τίποτα δεν είναι κακό αν δηλώνεται πλήρως. Οι διανομείς της Amway, όταν πηγαίνουν σε μία συγκέντρωση συχνά δεν γνωρίζουν ότι το άτομο που τους έφερε κερδίζει χρήματα για να έρθουν σ΄αυτή τη συγκέντρωση. Συνήθως δεν ξέρουν ότι αυτός που τους στρατολογεί κερδίζει περισσότερα προσκαλώντας διανομείς σε συγκεντρώσεις παρά από κόσμο που αγοράζει προϊόντα της Amway.

NEXUS: Ισχύει αυτό σε πολλά MLM ή μόνο στην Αmway;

RF: Ισχύει σε πολλά MLM. Θα ήθελα να προσθέσω ακόμη κάτι σχετικά με τις δηλώσεις (disclosures). Πιθανόν, πιο σημαντικά, η νομοθεσία ν' απαιτεί δήλωση και αναφορά σε κάποιο ελεγκτικό όργανο, αποδείξεων ότι η πλειοψηφία των προϊόντων της εταιρείας πωλούνται σε τελικούς καταναλωτές, όχι σε διανομείς. Αν απαιτείται από μια επιχείρηση να επιβιώνει πουλώντας προϊόντα, απαιτείται να είναι ένας πραγματικός δίαυλος διανομής, όχι μία πυραμίδα. Όπως είναι τώρα κάποιος δεν θα κέρδιζε χρήματα πουλώντας το προϊόν, αλλά θα έπρεπε να κερδίσουν από ανθρώπους που δεν είναι εγγεγραμμένοι διανομείς. Αυτό θα άλλαζε ολόκληρη τη δομή των δικτύων καταναλωτών. Αυτό θα αφαιρούσε το στοιχείο της πυραμίδας, και αυτό είναι το βασικό. Όλη αυτή η δομή της πυραμίδας και η κάλυψη αυτής της πυραμιδοειδούς κατασκευής, με τους μαθηματικούς της περιορισμούς, που κινεί την απάτη είναι το κατηγορητέο.

NEXUS: Πως θα προτείνατε σε κάποιους ανθρώπους να πείσουν ένα μέλος της οικογενείας τους ή ένα φίλο να βγεί από ένα δίκτυο καταναλωτών;

RF: Θα έλεγα σε οποιονδήποτε που έχει ένα στενό οικογενειακό μέλος ή φίλο που είναι αναμεμειγμένος, ότι δεν είναι εύκολο. Τα δίκτυα καταναλωτών έχουν μία ψυχολογική χειραγώγηση των ανθρώπων η οποία είναι πολύ δυνατή και δύσκολο να σπάσει. Δεν κόβεται με το να εναντιώνεσαι άμεσα και να διαφωνείς με κάποιον. Προσφέροντας, ήπια, πληροφορίες σχετικά με τις μαθηματικές πιθανότητες του συστήματος βοηθάει. Το άλλο που θα έλεγα στον κόσμο είναι να χαράξουν τα δικά τους όρια. Μην επιτρέπετε σε κάποιον να εμπορευματοποιεί, να χρησιμοποιεί ή και να καταχράται προσωπικές σχέσεις με σκοπό τη στρατολόγηση. Αυτό είναι πιθανόν το δυνατότερο μήνυμα που μπορείτε να δώσετε σε κάποιον. Πείτε τους ότι είναι εκτός ορίων, ότι εδώ είμαστε οικογένεια, είμαστε φίλοι, βγήκαμε έξω απόψε να περάσουμε καλά, κράτα τη δουλειά σου έξω από αυτό, δεν εκτιμώ το ότι προσπαθείς να χρησιμοποιήσεις τη σχέση μας με αυτό τον τρόπο. Πιστεύω ότι αυτό το μήνυμα κάπως περνάει σ' αυτούς και τους ανοίγει τα μάτια προς αυτό που κάνουν περισσότερο απ' ότι επιχειρήματα για οικονομία. Ο κόσμος μπαίνει σε κάποια υπνωτική κατάσταση με τα δίκτυα καταναλωτών γιατί βασίζονται σε όλους αυτούς τους μύθους για πλουτισμό, το Αμερικάνικο Όνειρο, οικονομική ανεξαρτησία, κυνήγι της ευτυχίας, καθένας να είναι σε έλεγχο της ζωής του, ελεύθερος να ακολουθήσει τα ενδιαφέροντα, κ.ο.κ. Αυτοί οι μύθοι υπνωτίζουν απόλυτα τους ανθρώπους. Νομίζω ότι είναι κατά κάποιον τρόπο εθιστικοί. Πολλοί ανακαλύπτουν ότι τα δίκτυα καταναλωτών βασίζονται σε βαθιά ριζωμένους φόβους και άγχη, και προσφέρονται σαν η ύστατη λύση σε αυτά οπότε αρπάζονται με τον ίδιο τρόπο όπως οι ναρκομανείς.

NEXUS: Τελικα, αρπάζονται με την ελπίδα ότι θα ελευθερωθούν από αυτή την αγωνία;

RF: Ακριβώς. Ελπίζουν ότι η απάντηση βρίσκεται στο σύστημα. Ότι περιέχει εσωτερική ικανοποίηση, μία αίσθηση κοινωνίας, ανακούφισης και σεβασμού. Αλλά το κυνήγι της ευτυχίας είναι κάτι το μοναδικό, δεν είναι ένα franchise, και απαιτεί ενδοσκόπηση όχι συμμετοχή σε συγκεντρώσεις. Και είναι σκληρή δουλειά που αναλαμβάνει ο καθένας αν μπορεί. Ένα πράγμα έχω να πω πάντως, η οικονομία αυτή προσφέρει μία εξαιρετική ποικιλία ευκαιριών στον κόσμο. Εδώ στην Αμερική τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα, όπως πουθενά αλλού στον κόσμο. Ένα από τα ποιό αρνητικά μηνύματα που παρουσιάζονται σε μαζική κλίμακα από τα δίκτυα καταναλωτών, είναι ότι οτιδήποτε κάνει κανείς, δάσκαλος, νοσκοκόμα, είναι μια δουλειά αποτυχημένου που βγάζει σε αδιέξοδο. Όλη αυτή η συκοφάντηση και υποβιβασμός της οικονομίας και του συστήματός μας, έκανε μεγάλη ζημιά. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για τον κόσμο αλλά χρειάζεται δουλειά. Χρειάζεται να ψάξει κανείς μέσα του. Δεν λέω ότι η οικονομία προσφέρει σε όλους την ευκαιρία να γίνουν πλούσιοι. Δεν συμβαίνει αυτό. Αλλά πραγματικά δίνει την ευκαιρία στον κόσμο ν' ακολουθήσει τα ενδιαφέροντά τους. Υπάρχει εδώ μία ελευθερία που είναι πραγματικά υπέροχη. Αλλά βλέπω πολλές κερδοφόρες ευκαιρίες που μπορούν να στηρίξουν ανθρώπους και τις οικογένειές τους, να θρέψουν ανθρώπους με τρόπους που τους κάνουν να αισθάνονται ωραία. Και πιστεύω ότι αυτό το μήνυμα πρέπει να είναι μέρος της άρνησης στην παραπλάνηση των δικτύων καταναλωτών.

Multi Level Marketing (MLM)

  

Πολυεπίπεδο μάρκετινγκ, μορφή λιανικής πώλησης η οποία εκτελείται εκτός των αλυσίδων καταστημάτων και στηρίζεται στην απευθείας επαφή του Συνεργάτη με τον Πελάτη. Οι Συνεργάτες που λειτουργούν μέσω του συστήματος πολυεπίπεδου μάρκετινγκ δημιουργούν τα δικά τους δίκτυα πωλήσεων και μπορούν να έχουν κέρδη από τους τζίρους των ατόμων που υπάρχουν στο δίκτυο τους, χωρίς όριο είσοδηματος και χωρίς όριο άτομων στο δίκτυο και με παγκόσμια δραστηριότητα. 

Καθημερινά όλοι οι άνθρωποι "κάνουν" δικτυακό μάρκετινγκ... Έχει τύχει ποτέ να συστήσετε μία καλή ταινία που παίζεται στον κινηματογράφο σε φίλους σας; Έχει τύχει να συστήσετε ένα καλό εστιατόριο; Είμαι σίγουρος ότι μετά από κάποια τέτοια σύσταση ένας φίλος σας πήγε στον κινηματογράφο και είδε την ταινία.. Ο κινηματογράφος σας είπε ότι για την "διαφήμιση" που του κάνατε θα πάρετε ένα ποσοστό 20%; Όχι φυσικά! 

To παλιό «κόλπο» έρχεται με νέο περιτύλιγμα

Πώς στήνονται «πυραμίδες» με πλάκες χρυσού για εύκολα κέρδη

Των Φρίξου Δρακοντίδη, Αναστασίας Αργυριάδου

Πληρώνεις 540 ευρώ. Γράφεσαι. Μετά πείθεις δύο γνωστούς σου να γραφτούν κι εκείνοι. Πληρώνουν. Αυτοί φέρνουν άλλους δύο γνωστούς τους και οι δύο γνωστοί φέρνουν άλλους δύο δικούς τους γνωστούς. Στο τέλος, αν καταφέρεις να μαζέψεις 42 γνωστούς γνωστών, η εταιρεία θα σου στείλει με το ταχυδρομείο πλάκες χρυσού αξίας 7.000 ευρώ! Ακούγεται εντυπωσιακό; Καλύτερα να κρατήσετε μια επιφύλαξη. Το γιατί θα το διαβάσετε παρακάτω.

Στις παρουσιάσεις που πήγαμε εμείς, σε δύο από τις δεκάδες που γίνονται ταυτόχρονα σε όλη την Ελλάδα από διάφορες εταιρείες που υπόσχονται «εύκολα και γρήγορα χρήματα» με το σύστημα της «πυραμίδας», οι  «συνεργάτες» τους μόνο από μια εταιρεία υποτίθεται ότι ξεπερνούν τα 5.000 άτομα, ενώ τα στελέχη τους που κάνουν τις παρουσιάσεις των πρότζεκτ έχουν έτοιμες απαντήσεις για κάθε ερώτηση. Μέχρι και πώς θα κρύψεις από την Εφορία το εισόδημά σου. Στην Αθήνα, σε ένα καφέ στο «Mall» του Αμαρουσίου, και στη Θεσσαλονίκη, στο πατάρι ενός φαστφουντάδικου, παρακολουθήσαμε το σεμινάριο της «χρυσής ευκαιρίας» που υπόσχεται πολύ εύκολο και αφορολόγητο χρήμα.

Με πλάκες χρυσού στις τσέπες

Στην Ελλάδα της κρίσης, της φτώχειας και της ανεργίας του 27%, ανάμεσα στο παρεμπόριο, τη μαύρη εργασία και τις ουρές αναπτύσσονται και οι «πυραμίδες». Υπόσχονται κέρδη σε χρυσό και υποστηρίζουν ότι πίσω απ’ όλα αυτά βρίσκονται πανίσχυροι Γερμανοί μέτοχοι, πιστοποιημένα θησαυροφυλάκια και υποκαταστήματα στο Ντουμπάι και σε άλλα εμιράτα. Οι Ελληνες εκπρόσωποι των εταιρειών κυκλοφορούν στις παρουσιάσεις με πλάκες χρυσού στις τσέπες τους και τις επιδεικνύουν σε κάθε ευκαιρία ώστε να εντυπωσιάσουν και να πείσουν τους ενδιαφερόμενους για τη φερεγγυότητα της επένδυσής τους. Την υπόθεση παρακολουθεί στενά το ΣΔΟΕ, καθώς οι εταιρείες δεν υπόσχονται μόνο εύκολο χρήμα αλλά και αφορολόγητα κέρδη, αποκαλύπτοντας στους ενδιαφερόμενους τα «παραθυράκια» του νόμου που θα τους κρατήσουν ασφαλείς από την τσιμπίδα της Εφορίας. Τις τελευταίες ημέρες μάλιστα επιχειρούν μπαράζ ενημερωτικών συναντήσεων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις μαζεύοντας τους ενδιαφερόμενους σε κάθε πιθανό και απίθανο σημείο: σε σπίτια, σε καφετέριες, σε φαστφουντάδικα, μέχρι και σε πάρκα. 

Πώς δουλεύει το κόλπο

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η δράση μιας εταιρείας που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα τους τελευταίους οκτώ μήνες. Η εταιρεία, παρά την έντονη δραστηριότητά της, παραδόξως δεν έχει γραφεία στην Ελλάδα. Ολα γίνονται, όπως υποστηρίζουν οι εκπρόσωποί της, μέσω του Ιντερνετ, και πιστεύουν ότι δεν χρειάζονται διαφήμιση, αφού στην περίπτωσή τους λειτουργεί η μέθοδος «από στόμα σε στόμα».

Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να πλασάρεις το εμπόρευμά σου», εξηγεί ένας εκ των βασικών συνεργατών της εταιρείας κατά τη διάρκεια μιας τυπικής ενημέρωσης για τα οικονομικά οφέλη που μπορεί να έχεις αν αποφασίσεις να καταθέσεις 150 ή 540 ευρώ (ανάλογα με το πρόγραμμα που θα επιλέξεις) προκειμένου να μπεις στο παιχνίδι. «Αυτά τα χρήματα είναι η προκαταβολή σου για να μπεις στο σύστημα μπόνους-ανταμοιβών της εταιρείας», εξηγεί και συνεχίζει:

 «Δείτε το ως μια προκαταβολή για αγορά χρυσού αξίας 7.000 ευρώ. Σκοπός είναι να πείσεις άλλους δύο να αγοράσουν χρυσό και να βάλουν επίσης από 150 ευρώ. Αυτοί με τη σειρά τους πρέπει να φέρουν από δύο ακόμα άτομα ο καθένας και ούτω καθεξής. Μόλις η ομάδα σου συμπληρώσει 42 άτομα, τότε 7.000 ευρώ σε πλάκες χρυσού είναι δικές σου και θα σου αποσταλούν μέσω ταχυδρομείου. Αν σταματήσεις στα 14 άτομα, κερδίζεις 3.255 ευρώ. Το σύστημα αυτό μπορεί να επαναλαμβάνεται κάθε δύο ή τρεις μήνες». «Αν δεν καταφέρεις να βρεις τα δύο άτομα, τότε λαμβάνεις τα χρήματα που επένδυσες σε μορφή χρυσού ή σε μετρητά, εφόσον προλάβεις, βέβαια, την προθεσμία των 14 ημερών», διευκρινίζουν οι κουστουμαρισμένοι εκπρόσωποι της εταιρείας.

Το ραντεβού στο «Mall»

«Ερχομαι να σε βρω όπου θες εσύ, απλά να υπάρχει πρόσβαση μέσω τρένου ή μετρό», είπε στο τηλέφωνο ο κύριος Νίκος, όπως συστήθηκε ο συνεργάτης Το ραντεβού, τελικά, κλείστηκε στο «Mall» του Αμαρουσίου, σε ένα από τα καφέ του τρίτου ορόφου. Ο κύριος Νίκος διαθέτει την τυπική εμφάνιση ενός καλοσυντηρημένου πενηντάρη που έχει περάσει πολλές εργατοώρες δουλεύοντας στο πολυεπίπεδο μάρκετινγκ. Σημειολογική λεπτομέρεια της εμφάνισής του, το Rolex που φοράει στο αριστερό του χέρι, απόδειξη μιας επιτυχημένης επαγγελματικής πορείας που απογειώθηκε, όπως είπε, μετά την ενασχόλησή του με την «πυραμίδα» του χρυσού.  Μέσα σε θήκες δεμένες στη ζώνη του παντελονιού του τα δύο κινητά του τηλέφωνα χτυπούν ασταμάτητα καθ’ όλη τη διάρκεια της συνάντησης: «Μαρία, δεν μπορώ να μιλήσω τώρα, είμαι σε ραντεβού…», «Κώστα, θα σε πάρω εγώ σε μισή ώρα, μόλις τελειώσω την παρουσίαση», λέει στο τηλέφωνο. Το λάπτοπ που αφήνει στρατηγικά πάνω στο τραπέζι, μέσα σε δερμάτινη ειδική θήκη, ενισχύει το προφίλ του σωστού επαγγελματία. Ζητάει συγγνώμη για τα συνεχή τηλεφωνήματα και ξεκινάει την παρουσίασή του με τη συγκινητική ιστορία του Σεργκέι. «Αυτή η ιστορία ξεκίνησε από έναν Μολδαβό, τον Σεργκέι. Είχε μόλις χάσει τη δουλειά του στην Ελλάδα και έψαχνε στο Ιντερνετ για να βρει καμιά ευκαιρία. Αυτός, λοιπόν, έπεσε πάνω στην εταιρεία μας και βρήκε τους επτά Γερμανούς ιδρυτές της, εκ των οποίων οι τρεις έχουν ρωσική καταγωγή. Σήμερα ο Σεργκέι θεωρείται από τους πιο επιτυχημένους και πιο πλούσιους», λέει, ενώ στην ερώτηση αν θα μπορούσαμε να συναντήσουμε τον ίδιο τον Σεργκέι για να εμπνευστούμε από την ιστορία του, η απάντηση είναι άμεση: «Ασφαλώς. Εχω και τη δυνατότητα να σας δείξω τα νούμερα που κάνει στο πρόγραμμα».

Ξαφνικά η συνάντησή μας διακόπτεται από μια νεαρή γυναίκα «Από δω η γυναίκα μου», λέει με ενθουσιασμό… Ακολουθούν κάποιες τυπικές συστάσεις, η σύζυγος αφοσιώνεται στο iPad της και η συζήτηση με τον «γκουρού» του multilevel marketing συνεχίζεται. Κάθε του κουβέντα, κάθε του κίνηση δείχνει να είναι υπολογισμένη. Είναι πολύ σημαντικό για εκείνον να νιώσουμε ασφάλεια, να καταλάβουμε ότι η δουλειά είναι επαγγελματική, ότι η εταιρεία είναι μεγάλη και ότι τα κέρδη είναι εξασφαλισμένα. Oταν βλέπει ότι χρειαζόμαστε περισσότερα επιχειρήματα βάζει μπροστά το plan B. Είναι η ώρα να μιλήσει με ονόματα και διευθύνσεις. 

Κάθεται πιο ψηλά στην καρέκλα του, ανεβάζει τον τόνο της φωνής του και ξεκινάει: «Η εταιρεία έχει έδρα τη Γερμανία. Εκεί βρίσκεται το πιστοποιημένο θησαυροφυλάκιο της  στο οποίο φυλάσσεται ο χρυσός της εταιρείας. Διαθέτει και μεγάλο υποκατάστημα στο Ντουμπάι». Δείχνει τις φωτογραφίες τού ουρανοξύστη που φιλοξενεί τα γραφεία, τις οποίες έχει στο λάπτοπ του. Με το δάχτυλό του ακουμπάει την οθόνη για να δείξει μέχρι και τον όροφο που βρίσκονται τα γραφεία στον ουρανοξύστη. Προφανώς έχει πάει, τα έχει δει, αλλά δεν λέει περισσότερες λεπτομέρειες.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ιδιαίτερα παρατηρητικός για να διαπιστώσει σερφάροντας στην ιστοσελίδα της εταιρείας ότι το τηλέφωνο στα υποτιθέμενα γραφεία στο Ντουμπάι αντιστοιχεί σε αριθμό του Λονδίνου, έχοντας μπροστά τον κωδικό . Αν τηλεφωνήσεις μάλιστα στο νούμερο αυτό ακούγεται μόνο ένα ηχογραφημένο μήνυμα: «Το πρόσωπο με το οποίο θέλετε να επικοινωνήσετε δεν είναι διαθέσιμο». Και δυστυχώς, δεν είναι ποτέ.

Η συνάντηση στο πατάρι

Σε κεντρικό δρόμο στο πατάρι ενός φαστφουντάδικου, έχει συγκεντρωθεί μια ομάδα ανδρών και γυναικών προκειμένου να ενημερωθεί για το φιλόδοξο πρότζεκτ με την αγορά χρυσού. Σε αυτή τη συνάντηση χρέη μέντορα εκτελεί ένας κύριος ονόματι Σταμάτης.

Η επιλογή του χώρου δεν είναι ιδανική, αφού το μεγαλοστέλεχος που κυκλοφορεί με πλακέτες χρυσού στην τσάντα δεν έχει φροντίσει να κλείσει τον χώρο για την πριβέ παρουσίαση. Ετσι, οι κουβέντες για χλιδάτους ουρανοξύστες στην Ανατολή και θησαυροφυλάκια γεμάτα με χρυσάφι χάνονται ανάμεσα στα γέλια, τις φωνές και τις πατημένες πατάτες του παιδικού πάρτι που γίνεται ταυτόχρονα στον ίδιο χώρο. Επίσης, επειδή δεν υπήρχε κάλυψη WiFi, το πρόγραμμα της παρουσίασης μέσω Ιντερνετ, συνολικής διάρκειας 20 λεπτών, δεν είναι δυνατό να προβληθεί. Οπότε με συνοπτικές διαδικασίες ο κύριος Σταμάτης αποφασίζει να στηριχθεί στις δικές του δυνάμεις για να παρουσιάσει την «ευκαιρία», ξεκινώντας από την περιγραφή του περιβόητου θησαυροφυλακίου όπου φυλάσσεται ο χρυσός της εταιρείας. Μόνο που σε αυτό το σημείο ο κύριος Σταμάτης και ο κύριος Νίκος έχουν αντικρουόμενες πληροφορίες.

«Το θησαυροφυλάκιο της εταιρείας βρίσκεται στο Ντουμπάι», υποστηρίζει ο κύριος Σταμάτης, αντίθετα με τον συνεργάτη του στην Αθήνα που μιλούσε για ένα μεγάλο θησαυροφυλάκιο στη Γερμανία. Πάντως οι φωτογραφίες με τους ουρανοξύστες στο Ντουμπάι είναι ίδιες.

Στην πορεία ο εκπρόσωπος  εξήγησε αναλυτικά το πρόγραμμα και τον τρόπο με τον οποίο κάποιος μπορεί να επωφεληθεί. Στη συνέχεια δέχτηκε ερωτήσεις.

«Μήπως έχετε μαζί σας καμιά πλάκα χρυσού από αυτές που μας λέτε ότι θα κερδίσουμε; Οχι τίποτ’ άλλο, αλλά έχω δύσπιστο άνδρα και θα μου ζητήσει χειροπιαστές αποδείξεις», τον ρώτησε η δημοσιογράφος

Εκείνος, όχι μόνο δεν έδειξε να αιφνιδιάζεται, αλλά με μια κίνηση που απέπνεε σιγουριά και αυτοπεποίθηση έβγαλε από την τσέπη του μια πλάκα χρυσού 2 γραμμαρίων και την άφησε πάνω στο τραπέζι του φαστ-φουντ ανάμεσα στην κέτσαπ και τη μουστάρδα. «Μπορούμε να τη φωτογραφίσουμε;», τον ρώτησε η δημοσιογράφος. «Και βέβαια», απάντησε εκείνος. «Μόλις μου τη στείλανε από το θησαυροφυλάκιο μέσω ταχυδρομείου», πρόσθεσε.    

Παρ’ όλα αυτά, ούτε στην Αθήνα ούτε στη Θεσσαλονίκη οι εκπρόσωποι της εταιρείας γνώριζαν τα ονόματα των υποτιθέμενων επτά Γερμανών ιδιοκτητών της. «Αν ενδιαφέρεστε να τα μάθετε, δεν είναι τίποτα να ψάξουμε στο Ιντερνετ για να τα βρούμε», ήταν η απάντηση που έδωσαν. 

Στο τέλος της συνάντησης μοιράστηκε στο κοινό μια πρόχειρη φόρμα εγγραφής κομμένη βιαστικά με χάρακα. Τους ζητούσε να συμπληρώσουν τα προσωπικά τους στοιχεία, ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, σταθερό και κινητό τηλέφωνο, e-mail και ημερομηνία γέννησης… «Τον αστρολογικό μας χάρτη θα βγάλεις;» σχολίασε αστειευόμενος ένας εκ των παρευρισκομένων.

Ο κλοιός στενεύει.

Λόγω οικονομικής κρίσης όλο και περισσότεροι πέφτουν στην παγίδα.   Έχω περιγράψει πως γίνεται σε αυτό το άρθρο και γιατί το κάνουν επίτηδες γελοίο μερικές φορές όσοι πουλάνε τέτοιου είδους προϊόντα Online εδώ.    Ακόμα και αν δεν διαβάσετε όμως τα άρθρα μου και τους δεκάδες λόγους που δεν αξίζει να μπλέξετε, ιδού μια απλή στατιστική επεξήγηση της απιθανότητας να βγάλετε ποτέ λεφτά με αυτά τα προγράμματα – πυραμίδα.

Βασικό όπλο τους όταν προσπαθούν να σε πείσουν είναι ότι “αν βάλεις μόλις δέκα άλλους από κάτω σου (στην πυραμίδα των πωλήσεων) θα βγάζεις Χ λεφτά”.   Συνήθως ένα ποσό – χαρτζιλίκι.    Αν όμως αυτοί βάλουν άλλους δέκα από κάτω τους, τότε πας σε πιο σοβαρά λεφτά!

Δηλαδή 10 Χ 10 Χ 10 = 1,000 άνθρωποι θα δουλεύουν για εσένα.   Υπάρχουν βέβαια και αυτοί οι πετυχημένοι που μιλάνε στα σεμινάρια που είναι στο πέμπτο επίπεδο λέει!   Δηλαδή 100,000 (εκατό χιλιάδες) από τα υποψήφια θύματά σου 

συγνώμη, συνεργάτες που με χαρά θα πληρώσουν το τίμημα εισόδου στο κόλπο είναι ήδη πιασμένα.   Αφού δουλεύει τόσα χρόνια η εταιρεία, θα υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι σε διάφορα επίπεδα.   Ο καθένας έχει με αυτόν τον λογαριθμικό τρόπο έχει ήδη καπαρώσει μεγάλους αριθμούς άλλων.

Μερικά παραδείγματα Ponzi schemes

Στην έρευνά μας βρήκαμε πολλά παραδείγματα τέτοιων πυραμίδων, κυρίως από χώρες με αναπτυσσόμενες οικονομίες ή με οικονομίες σε μετάβαση από το σοσιαλιστικό στο καπιταλιστικό μοντέλο. Για ρίξτε μια ματιά:

• Μερικά ιστορικά στοιχεία
• Η περίπτωση της Ρουμανίας (Caritas) (1993)
• Η περίπτωση της Αλβανίας (Malvasia, VEFA, Gjallica, Xhaferi) (1997)
• Η περίπτωση των Σκοπίων (ΤAT) (1997 )
• Η περίπτωση της Ρωσίας (ΜΜΜ, Tibet, Ruski Dom Selenga, Khopor) (1994 )
• Η τραπεζική κρίση στο Ισραήλ (1983)
• Αναλογίες με την κρίση του Χρηματιστηρίου (ΧΑΑ) στην Ελλάδα (1999)
• «Σπάσιμο επιταγών» (safekeeping) και «πληροφορίες από μέσα» για επενδύσεις

Μερικά ιστορικά στοιχεία

Οι απάτες που ζητούν από το κοινό να «επενδύσει» σε εταιρείες φαντάσματα οι οποίες αποδίδουν τεράστια κέρδη ονομάζονται «Ponzi schemes» από τον Charles Ponzi, έναν Αμερικανό ιταλικής καταγωγής. Τον Ιούνιο του 1919 ο Ponzi έπεισε κάποιους να επενδύσουν ότι ποσό ήθελαν σ” αυτόν και θα είχαν κέρδος 50% επί του ποσού που είχαν επενδύσει κάθε 90 ημέρες. Έχτισε την αξιοπιστία του πληρώνοντας τους πρώτους με τα λεφτά που έβαζαν όσοι έμπαιναν στην πυραμίδα αργότερα έτσι όλοι πείστηκαν ότι όντως ήταν κερδοφόρος επένδυση καθώς έδινε αυτά που υπόσχονταν. Σιγά σιγά άνθρωποι έρχονταν στη Βοστώνη (η έδρα του) απ” όλη τη Νέα Αγγλία για να επενδύσουν εως ότου η εφημερίδα Boston Globe τον ξεσκέπασε τον Αύγουστο του 1920 και το όλο σχήμα κατέρρευσε. Μέχρι τότε έπαιρνε περίπου 200.000 $ την ημέρα από «επενδυτές» που έσπευδαν ν’ανέβουν στο τρένο των κερδών.

Τέτοιες απάτες υπήρχαν από πιο παλιά όπως το Mississippi scheme όπου η απάτη του John Law είχε τις ευλογίες του Γαλλικού Κράτους το οποίο είχε οικονομικά προβλήματα μετά το θάνατο του Louis XIV. Σύμφωνα με διηγήσεις του Mackay (1841), ο John Law έστησε μία εταιρεία που είχε το αποκλειστικό προνόμιο εμπορίου στον ποταμό Mississippi και την επαρχία της Louisiana. Το 1719 η εταιρεία του Law πήρε επιπλέον το αποκλειστικό δικαίωμα εμπορίου με τις Ανατολικές Ινδίες, Κίνα, και τις Νότιες Θάλασσες. Τη χρονιά εκείνη ο Law έστησε την απάτη του η οποία είχε 3 βασικά συστατικά ενός Ponzi scheme:

• μία «επενδυτική ιδέα» (μερίδιο στα κέρδη από εμπόριο σε εξωτικές χώρες)
• ένα σταθερό και ελκυστικό κέρδος (ένα ετήσιο κέρδος 40% από τις μετοχές της Mississippi Company)
• αρχική εκπλήρωση των υποσχέσεών του (έδινε κέρδος 120% τον χρόνο στα πρώτα στάδια της επιχείρησης)

Είχε επίσης ένα συστατικό που δεν είχε ο Charles Ponzi:

• στενή σχέση με την άρχουσα τάξη (όταν η πυραμίδα κατέρρευσε οι κάτοχοι των άχρηστων πια μετοχών Mississippi Company έλαβαν βεβαιώσεις που έδιναν τόκους 2.5% και πληρώνονταν από τα δημοτικά έσοδα στο Παρίσι).

Το South Sea Bubble στην Βρετανία το 1720 ήταν άλλη μία παραπλήσια υπόθεση. Η αγγλική βουλή έδωσε το αποκλειστικό δικαίωμα εμπορίου στις Νότιες Θάλασσες στην South Sea Company η οποία σε αντάλλαγμα διευκόλυνε τη χρηματοδότηση του κρατικού χρέους (που τότε ήταν £ 10.000.000). Τότε η South Sea Company έκανε όπως η εταιρεία του Law:

• εξέδωσε διαδοχικά πακέτα μετοχών που υπόσχονταν μερίδιο στα κέρδη από το εμπόριο,
• άρχισε να δίνει ελκυστικά κέρδη στους πρώτους (100% κέρδος από τον Φεβρουάριο εώς τον Απρίλιο του 1720)
• κατέρρευσε.

Η βουλή αποζημίωσε μερικώς τους επενδυτές παραγράφοντας £ 7.100.000 από το χρέος της εταιρείας.

Έτσι μπορούμε να διακρίνουμε κάποιες συνθήκες που ευνοούν τη δημιουργία των Ponzi schemes:

• Ένα μεγάλο δημόσιο τομέα. Το ποσοστό εθνικού πλούτου που κατέχει το κράτος πρέπει να είναι σημαντικό.
• Οι νόμοι που διέπουν τη μεταφορά ιδιοκτησίας από το κράτος στον πολίτη πρέπει να μην είναι ξεκάθαροι. Τα θύματα ενός Ponzi scheme πρέπει αν μπορούν να οργανωθούν, να χρησιμοποιήσουν τα κρατικά αποθέματα σαν αποζημίωση και να διαφύγουν οι ένοχοι αφού κατακαθίσει το σκάνδαλο.
• Πολιτικές διασυνδέσεις ούτως ώστε ν” αποφεύγεται ο πρόωρος τερματισμός ενός Ponzi scheme από κρατική νομοθεσία.
• Μία σχετικά φτηνή πρόσβαση στο κοινό μέσω μαζικών μέσων. Προσιτή διαφήμιση είναι αρχικά απαραίτητη, μετά θα προχωρήσει από στόμα σε στόμα.

Οι παραπάνω συνθήκες είναι πιθανότερο να υπάρχουν σε μεταβατικές οικονομίες (πχ. Ανατολική Ευρώπη).

Μπορούμε επίσης να διακρίνουμε τις πυραμίδες αυτές σε:

• «καθαρές πυραμίδες» (clean ή straight-forward pyramids) όπου τα χρήματα δίνονται στο scheme χωρίς να επενδύονται πουθενά από αυτό, απλά παίρνουμε πίσω κάποια έγγραφα που αποδεικνύουν ότι καταθέσαμε το ποσό.
• «επενδυτικές πυραμίδες» (investment ή fund pyramids) όπου τα χρήματα δίνονται στο scheme για να τα επενδύσει σε επιχειρήσεις ή μετοχές.

Ρουμανία

Μεταξύ 1990-1994 η Ρουμανία έζησε τον πυρετό των Ponzi schemes με περίπου 600 διαφορετικά schemes, το μεγαλύτερο των οποίων ήταν η Caritas στην οποία ήταν αναμεμειγμένο το 20% του πληθυσμού και υπόσχονταν 800% κέρδη σε 100 ημέρες. Ο ιδρυτής της Caritas στην Ρουμανία ήταν ο Ioan Stoica. Την ξεκίνησε το 1992 σαν ΕΠΕ με κεφάλαιο 100.000 lei. Ισχυρίζονταν ότι το πρόγραμμά του θα βοηθούσε τους Ρουμάνους σε δύσκολες περιόδους όπου η οικονομία άλλαζε απότομα πορεία, εγκαταλείποντας την εως τότε ισχύουσα οργάνωση και προτιμώντας την ελεύθερη αγορά. Αρχικά μόνο οι κάτοικοι του Cluj μπορούσαν να κάνουν καταθέσεις αλλά σύντομα αυτοί οι κάτοικοι έγιναν «οικονομικοί αντιπρόσωποι» για φίλους και συγγενείς από αλλού κι έτσι ο περιορισμός αυτός καταργήθηκε. Οποιοσδήποτε Ρουμάνος πολίτης μπορούσε να κάνει καταθέσεις στην Caritas και με τέτοιους ελκυστικούς όρους είναι φανερό ότι έγινε δημοφιλές στη Ρουμανική κοινωνία. Μία έκθεση που αποδίδεται στις μυστικές υπηρεσίες υποστηρίζει ότι 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν επενδύσει στην Caritas τους πέντε πρώτους μήνες του 1993 – αρκετά πριν το scheme φτάσει στο απόγειό του. Ένα άρθρο στους New York Times, τον Νοέμβριο του 1993, ανέφερε εκτιμήσεις οικονομολόγων οι οποίες υπολόγιζαν ότι το scheme αυτό είχε μαζέψει συνολικά 1-5.000.000.000 $.

Καθώς ο πληθωρισμός της Ρουμανίας το 1993 ήταν 300%, υπήρχε μία πτώση πραγματικού εισοδήματος -40% σε σχέση με το 1989, τα επιτόκια ήταν αρνητικά, χρηματοδότηση και δανεισμός δεν ήταν καθόλου εύκολα, τα Ponzi schemes αυτά φαίνονταν σαν η μόνη λύση για να επιζήσει κανείς την εποχή εκείνη. Υπήρχε ένα κύμα «επενδυτών» από την Ουγγαρία, τη Γερμανία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία που έρχονταν στη Ρουμανία για να καταθέσουν τα χρήματά τους μέσω φίλων. Αν και πολλοί πίστευαν στην επιτυχία της Caritas πολλοί περισσότεροι ήταν διστακτικοί. Η κατάρρευσή της ήταν αναπόφευκτη το 1994 όταν ο Ioan Stoica επίσημα ανακοίνωσε το τέλος της.

Αλβανία

Δεν είναι υπερβολική η άποψη που υποστηρίζει ότι ένα μεγάλο μέρος του Αλβανικού πληθυσμού εγκατέλειψε τη χώρα μετά το 1997 όπου η μικρή αυτή χώρα γνώρισε την κατάρρευση των εκεί Ponzi schemes, τα οποία υποστηρίζονταν από την κυβέρνηση. Σε πολλές γειτονικές χώρες αυτή η μεταναστευτική έκρηξη δημιούργησε πολλά προβλήματα, ιδιαίτερα στη Βοσνία, καθώς στην Ιταλία και την Ελλάδα η είσοδος σύντομα απαγορεύτηκε και ο έλεγχος ήταν πολύ πιο αυστηρός και μεθοδικός. Αλλά ας τα δούμε από την αρχή:

Μετά τις εκλογές της 26ης Μαϊου 1996 οι οποίες παγκόσμια καταδικάστηκαν για απροκάλυπτες παρατυπίες, η κατάσταση στην Αλβανία χειροτέρεψε πολύ γρήγορα. Η κυβέρνηση του Δημοκρατικού Κόμματος επέτρεψε την ανάπτυξη περίεργων οργανισμών που αποκαλούνταν «ιδρύματα φιλανθρωπίας». Οι οργανισμοί αυτοί ήταν πυραμίδες, ή πιο σωστά Ponzi schemes που στην αρχή απλά ξέπλεναν μικρές ποσότητες χρήματος. Σύντομα, η πολιτική ευφορία απλώθηκε σε όλα τα στρώματα της Αλβανικής κοινωνίας και σε λίγους μήνες σχεδόν όλοι έβαζαν χρήματα σε τέτοια MMF (Make Money Fast) scemes. Υπολογίζεται ότι σχεδόν 1.500.000.000 $ είχε επενδυθεί σε περισσότερα από 10 τέτοια schemes, τα οποία έδιναν κέρδη από 10% εώς 25% το μήνα. Το μέσο μηνιαίο εισόδημα είναι περίπου 80 $. Σχεδόν 500.000 από τα 3.200.000 άτομα πληθυσμό επένδυσαν στα schemes αυτά (το 1/6 του πληθυσμού). Με περίπου 400.000 Αλβανούς να δουλεύουν στο εξωτερικό (κυρίως στην Ιταλία και Ελλάδα) και ένα ανερχόμενο ιδιωτικό τομέα, οι καταθέσεις ιδιωτών ανέρχονταν σε 15% του ΑΕΠ ή 350.000.000 $ (ενώ ήταν σχεδόν μηδενικοί 2-3 χρόνια πριν). Αυτές οι καταθέσεις σε συνδυασμό με συνάλλαγμα από τους μετανάστες στο εξωτερικό έφτασαν περισσότερα από 600.000.000 $ το 1995 και περισσότερα από 700.000.000 $ το 1996. Πολλοί πούλησαν τα σπίτια τους, οικόπεδα ή προσωπική περιουσία για να τα επενδύσουν στις πυραμίδες ενώ οικονομικοί μετανάστες στις γύρω χώρες έστειλαν λεφτά από τους προσωπικούς τους λογαριασμούς στα schemes της Αλβανίας. Ένα μεγάλος αριθμός Αλβανών επένδυσαν όλες τις μικροοικονομίες τους.

Προσπαθώντας να μεγιστοποιήσει το κέρδος, το Δημοκρατικό Κόμμα απέφευγε οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με τη λειτουργία τέτοιων σχημάτων – στην αρχή αγνοούσαν όσους ρωτούσαν, μετά πίεσαν τον διευθυντή της Εθνικής Τράπεζας της Αλβανίας να σταματήσει να προειδοποιεί για τους κινδύνους τέτοιων schemes. Βεβαίως ο κίνδυνος ήταν κοντά, τα schemes πλήρωναν μερίδιο στους πρώτους επενδυτές από τα χρήματα των νέων, ένα σύστημα που μπορούσε να διαρκέσει μόνο εάν αυξανόμενος αριθμός επενδυτών συνέχιζε να συνεισφέρει. Παρ’όλα αυτά, τα schemes αυτά έγιναν τόσο δημοφιλή που οποιοσδήποτε έλεγε κάτι εναντίον τους, φαίνονταν σαν να αντιτείθονταν σε ολόκληρο το έθνος.

Τον Οκτώβριο του 1996, όταν το International Monetary Fund (IMF) προειδοποιούσε για τον κίνδυνο, ακόμη και τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν είπαν τίποτα. Απλά κατηγορούσαν την κυβέρνηση ότι χρησιμοποίησε κέρδη από τις πυραμίδες στη προηγούμενη προεκλογική εκστρατεία. Σε μερικές προεκλογικές αφίσες στη Νότια Αλβανία τα ονόματα δυνατών αρχηγών πυραμίδων φαίνονταν δίπλα στα ονόματα των υποψήφιων του Δημοκρατικού Κόμματος. Ακόμη κι όταν αργότερα ο Υπουργός Οικονομικών έκανε μία τυπική και μετρημένη σύσταση στο κοινό να είναι πιο προσεκτικοί με τις επενδύσεις τους, αυτό έγινε μάλλον για να κατευναστούν η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF).

Tα schemes άρχισαν ν” αναταράσσονται το φθινόπωρο του 1996, όταν μερικά άρχισαν να μειώνουν τα ποσοστά κερδών και έβαζαν περιορισμούς στους επενδυτές, πχ. επιτρέποντας ανάληψη κερδών αλλά όχι κεφαλαίου. Η συνέχιση τέτοιων πυραμίδων έχει σαν βασική προϋπόθεση τη φερεγγυότητα και εμπιστοσύνη του κοινού προς αυτές οπότε μόλις αυτή η πίστη κλονίστηκε σταμάτησαν οι νέες καταθέσεις. Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου 1996 δύο από τα μικρότερα schemes είχαν καταρρεύσει και αμφιβολίες άρχισαν να εκφράζονται για τη βιωσιμότητα των μεγαλύτερων schemes στα οποία δεκάδες εκατομμυρίων είχαν επενδυθεί. Το κοινό άρχισε να διαμαρτύρεται καθώς η κυβέρνηση και ο Πρόεδρος (και κατ” επέκταση το Δημοκρατικό Κόμμα) τους είχαν επιβεβαιώσει αρχικά τη νομιμότητα τέτοιων schemes. Με την κατάρρευση ενός σημαντικού scheme που δραστηριοποιούνταν στο νότο της Αλβανίας η εξέγερση ξέσπασε και ξεκίνησε η πολιτική και κοινωνική κρίση.

Στις 9 Ιανουαρίου 1997 το μεγάλο scheme Malvasia με έδρα την Kucova δήλωσε χρεωκοπία. Το απόγευμα της 15ης Ιανουαρίου 1997 ξεκίνησαν μάχες και οδοφράγματα παντού στην Αλβανία με στόχους κυρίως γραφεία των πυραμίδων καθώς και ιδιωτικές κατοικίες των αρχηγών τους (πχ. το σπίτι της Sudja, μίας γυναίκας που ήταν ηγετικό μέλος ενός μεγάλου scheme και κατάφερε να μαζέψει 50.000.000 $ δίνοντας 20%-30% κέρδη χωρίς να εξηγήσει πως συνέβαινε αυτό σε μία χώρα με 13% πληθωρισμό).

Η αρχική αντίδραση της κυβέρνησης την 14η Ιανουαρίου 1997 ήταν να θεσπίσει μία απόφαση που έθετε το ανώτερο όριο αναλήψεων από τα schemes σε 300.000 $ την ημέρα. Αυτό εξαγρίωσε τα πλήθη με αποτέλεσμα μία μεγάλη πορεία στα Τίρανα στις 19 Ιανουαρίου 1997, οργανωμένη από το Σοσιαλιστικό Κόμμα και άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης. Η κυβέρνηση προσπάθησε να την καταστείλει και καθώς οι διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις εξαπλώνονταν σε όλη τη χώρα η κυβέρνηση κατηγόρησε την αντιπολίτευση και προχώρησε σε συλλήψεις, φυλακίσεις και πρόστιμα σε διαδηλωτές. Όμως όλοι συμφωνούσαν ότι η κυβέρνηση έπρεπε να κάνει κάτι για τα schemes.

Στις 21 Ιανουαρίου 1996 ανέθεσε σε μία επιτροπή την έρευνα των schemes και κατέσχεσε τα περιουσιακά στοιχεία μερικών από αυτά. Δύο μέρες αργότερα κατήργησε όλα τα schemes και συνέλαβε τους αρχηγούς μερικών από τα μεγαλύτερα. Η κατάσταση χειροτέρεψε με μεγάλες διαδηλώσεις το Σαββατοκύριακο της 25-26 Ιανουαρίου 1997, τις πιο βίαιες να συμβαίνουν στις πόλεις Lushnja, Berat και Vlora καθώς και στην πρωτεύουσα, τα Tirana. Ο στρατός επενέβη για τη φρούρηση των κρατικών κτιρίων, πολλά από τα οποία είχαν ήδη λεηλατηθεί και καταστραφεί. Μετά τα επεισόδια αυτά η κυβέρνηση αναγκάστηκε να υποσχεθεί την αποζημίωση των επενδυτών. Το πρόβλημα ήταν βέβαια ότι η κυβέρνηση πρόλαβε να κατασχέσει συνολικά 250.000.000$ από τα διάφορα schemes ενώ οι απώλειες εκείνη τη στιγμή σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς ξεπερνούσαν τα 1.000.000.000 $, σχεδόν 4 φορές τα αποθέματα του κράτους σε ξένο συνάλλαγμα.

Το lek έχασε 35% της αξίας του στη μαύρη αγορά συναλλάγματος. Σύντομα έγινε φανερό ότι οι επενδυτές θα έπαιρναν πίσω 30-50% του ποσού που κατέθεσαν και πιθανότατα σε κρατικά ομόλογα παρά τοις μετρητοίς. Ακόμη και αν έπαιρναν κάποιο ποσόστό σε μετρητά θα ήταν σε lek που έπεφτε συνεχώς και όχι σε δολλάρια Αμερικής που τους ζητούσαν τα schemes.

Ευτυχώς τα schemes αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν το τραπεζικό σύστημα μιας και οι επενδύσεις έρχονταν απ” όλη την Αλβανία καθώς και από γειτονικές χώρες. Λέμε ευτυχώς γιατί δεν κατάφεραν να μετακινήσουν όλα αυτά τα τεράστια ποσά έξω από τη χώρα και έμειναν κάποια για ν’αποζημιωθούν οι χαμένοι όταν η όλη φούσκα έσκασε. Μερικές επιχειρήσεις δεν θα επιζούσαν απλά χρησίμευαν σαν δόλωμα για να μαζέψουν επενδυτές. Μία τέτοια εταιρεία στο νότο της Αλβανίας επένδυσε σε κάποια ξενοδοχεία και βενζινάδικα, μάζεψε 100.000.000 και μετά κατέρρευσε. Η περιουσία της επίσης καταστράφηκε αφού τα εξοργισμένα πλήθη βγήκαν στους δρόμους. Ένα άλλο scheme -το μεγαλύτερο- πιθανόν να εισέπραξε 500.000.000 $ τα οποία επένδυσε σε supermarkets, ταξιδιωτικά γραφεία, οικόπεδα, ακόμη χτίζοντας και λειτουργώντας το δικό του τηλεοπτικό σταθμό. Η περιουσία του ξεπερνούσε -στα χαρτια τουλάχιστον- 6.000.000.000 $. Μία άλλη μάζεψε 50.000.000 $ που επένδυσε σε ορυχεία. Κανείς δεν βρήκε ποτέ αυτά τα ορυχεία. Υπήρχαν άλλες μικρότερες εταιρείες πιο μυστηριώδεις που δεν μπορούσε κανείς να τις καταχωρήσει σαν καθαρές πυραμίδες ή επενδυτικές πυραμίδες. Σίγουρα είχαν κάποιες πραγματικές επενδύσεις αν και η σχέση των πυραμίδων με παράνομες δραστηριότητες δεν είναι ξεκάθαρη και νόμιμες δραστηριότητες δεν θα μπορούσαν να πληρώνουν τα υπερβολικά κέρδη που υπόσχονταν στο κοινό.

Καθώς τα πράγματα χειροτέρευαν, η κυβέρνηση έθεσε τη χώρα σε κατάσταση ανάγκης αποκλείοντας την Αλβανία από τον έξω κόσμο. Οι συχνότητες ραδιοφωνικών σταθμών καταργήθηκαν, εφημερίδες έκλεισαν και οι τοπικοί τηλεοπτικοί σταθμοί ήρθαν υπό τον έλεγχο του κράτους. Ο κόσμος έψαχνε για σταθμούς στα ΑΜ που δεν μπορούσαν ν’απαγορευθούν αλλά οι εφμερίδες έμειναν κλειστές για 1 μήνα και τα γραφεία της εφημερίδας Koha Jone που υποστηρίζονταν από το Soros Fundation κάηκαν από τη μυστική αστυνομία. Καθώς το e-mail ήταν ένας σημαντικός τρόπος πληροφόρησης και υπήρχε μόνο ένας server στη χώρα, ο UNDP, που ήταν σε πειραματικό στάδιο και πιστεύεται ότι παρακολουθούνταν, λίγα ιδρύματα είχαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν την AOL στην Ελβετία για ν’ανταλλάσουν πληροφορίες.

Το 1998 η γαλλική εταιρεία Deloitte & Touche αποκάλυψε ότι η επενδυτική εταιρεία VEFA είχε μόνο 7.000.000 $ σε περιουσία αφού εισέπραξε περισσότερα από 300.000.000 $ από περίπου 90.000 επενδυτές. Αν και πως ο ιδιοκτήτης της VEFA, Vehbi Alimucaj ξέπλυνε 40.000.000 $ σε προσωπικούς του λογαριασμούς στην Ελλάδα ερευνάται ακόμη. Το μόνο που έμεινε στους κατοίκους της Αλβανίας που έχασαν τις οικονομίες τους είναι οι μνήμες από τα τεράστια ποσά που ξόδευαν τα schemes για προβολή: η Gjallica πέταξε 1.000.000 $ σ” ένα διαγωνισμό για την Miss Europa στα Tirana, η VEFA πλήρωσε 450.000 $ για μία διαφήμιση στο Eurosport, η Xhaferi πλήρωσε 400.000 $ έναν Αργεντινό σταρ του ποδοσφαίρου σαν προπονητή της τοπικής ομάδας στη Lushnja…

Σκόπια

Την άνοιξη του 1997 κατέρρευσε το Ponzi scheme ΤΑΤ στη Δημοκρατία των Σκοπίων. Η έδρα του ήταν στην Bitola και η κατάρρευσή του κόστισε 80.000.000 $ σε 30.000 άτομα που επένδυσαν σ’αυτό. Συνελήφθη ο ιδιοκτήτης της εταιρείας-scheme καθώς και ο διευθυντής της Εθνικής Τράπεζας. Ο υπουργός Ανοικοδομησης Jorgo Sundovski αρνηθηκε τις κατηγορίες ότι παριτήθηκε λόγω ανάμειξής του στο σκάνδαλο. Ο δήμαρχος της Bitola Smiljan Micevski και η σύζυγός του συνελήφθησαν γιατί βοήθησαν την μεταφορά ποσών χρημάτων από δημόσιες και άλλες πηγές στην ΤΑΤ για να μην καταρρέυσει το scheme. Ο τότε πρωθυπουργός Branko Crvenkovski υποσχέθηκε να πολεμήσει το έγκλημα και τη διαφθορά, ενώ αποφασίστηκαν μερικές αποζημιώσεις στα θύματα και δικαστικές διαδικασίες εναντίον των άμεσα αναμεμειγμένων στην απάτη.

Στις 9 Μαϊου 1997 5.000 άτομα διαδήλωσαν στην Bitola απαιτώντας ολική αποζημίωση. Ένα μεγάλος αριθμός ατόμων έχασαν μεγάλα ποσά που είχαν σε καταθέσεις με τη διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας και δεν θα έβλεπαν με καλό μάτι οποιαδήποτε αποζημίωση θυμάτων της ΤΑΤ (από το κράτος που έχει παγώσει όλους τους λογαριασμούς hard currency των πρώτων) καθώς άτομα που περίμεναν κέρδη 3%-6% το μήνα θα έπρεπε ν’αντιμετωπίζονται ως θύματα της ίδιας τους της απληστίας.
Ρωσία

Το 1994 στη Ρωσία, το MMM, ένα Ponzi scheme που προωθούσε ο Sergei Mavrodi κατέρρευσε. Υπόσχονταν ετήσια κέρδη 2.000%, μάζεψε 5 εκατομμύρια Ρώσους και ο ίδιος έγινε ο έκτος πιο πλούσιος άνθρωπος στη Ρωσία. Αξιοσημείωτο είναι ότι το κράτος δεν αποθάρρυνε αρχικά την απάτη και μετά την κατάρρευση δώθηκε μερική αποζημίωση στα θύματα. Παρ’όλα αυτά δεν αποζημιώθηκαν τα θύματα των μυριάδων μικρότερων Ponzi schemes (όπως τα Tibet, Ruski Dom Selenga, Khopor) που ξεφύτρωσαν την ίδια εποχή.

Αίσθηση είχαν προκαλέσει τα έξυπνα τηλεοπτικά διαφημιστικά σποτ που χρησιμοποιούσε για προβολή. O Lyonya Galubkov και ο φίλος του, Ivan ήταν οι πρωταγωνιστές των τηλεοπτικών σποτ που διαφήμιζαν την ΜΜΜ και προβάλλονταν σε συχνότητα ακόμη και 2 φορές την ώρα. Ο Lyonya, ένας νέος ατημέλητος slacker κάθεται με τον φίλο του, πίνει βότκα και σχολιάζει την «καλή ζωή». Ένα άλλο σποτ τον δείχνει σε μία παραλία της Καλιφόρνια ανάμεσα σε ωραίες ημίγυμνες υπάρξεις, ένα άλλο στο Παρίσι. Όταν ο Ivan κατηγορεί τον Lyonya σαν παράσιτο, ο Lyonya απαντάει: «Δεν είμαι παράσιτο, είμαι μέτοχος».

Οι μετοχές της ΜΜΜ βγήκαν στην αγορά το Φεβρουάριο του 1994 για 1.600 ρούβλια (1$) με την εγγύηση ότι η ΜΜΜ θα ξαναγόραζε τις μετοχές στο τέλος της εβδομάδας με μία αύξηση/κέρδος 10%. Μία λίστα τιμών δημοσιεύονταν κάθε εβδομάδα δείχνοντας τις προβλεπόμενες αξίες που έπαιρνε η μετοχή και δίνοντας έμφαση στην αύξησή τους. Τον Ιούλιο, 6 μόνο μήνες μετά, οι μετοχές άξιζαν 105.000 ρούβλια (50%). Η ΜΜΜ εκτιμούσε ότι 10.000.000 Ρώσοι είχαν επενδύσει και δεν δημοσίευε τίποτα για το χαρτοφυλάκιο των επενδύσεών της με την πρόφαση ότι θα αποκάλυπτε μυστικά στους ανταγωνιστές της. Το μόνο που έλεγε ήταν ότι επένδυε κυρίως στη Ρώσικη βιομηχανία. Δεν υπήρχε καμία απόδειξη ότι οι μετοχές της ΜΜΜ αντιπροσώπευαν οτιδήποτε ή οποιονδήποτε.

Τον Ιούλιο του 1994 μία νέα μορφή ΜΜΜ μετοχής βγήκε στην αγορά, το «Mavrodki». Έμοιαζε με χαρτονόμισμα της Monopoly με το πρόσωπο του προέδρου της ΜΜΜ, Sergei Mavrodi τυπωμένο στη μία πλευρά. Κυκλοφορούσε σε διάφορα χρώματα, ανάλογα με την αξία του, και είχε ένα ειδικό μελάνι που έλαμπε στο υπεριώδες φώς για να ξεχωρίζει από πλαστά. Μερικά ερευνητικά άρθρα εμφανίστηκαν σε διάφορες εφημερίδες και αμφισβητούσαν τη νομιμότητα αυτού του νέου χαρτονομίσματος. Το Υπουργείο Οικονομικών ερευνούσε επίσης τον Mavrodi, για διάφορες παρανομίες, μία από αυτές και η φοροδιαφυγή. Ολόκληρη η επιχείρησή του τέθηκε σε αμφισβήτηση.

Όταν οι επενδυτές άρχισαν να ρευστοποιούν, η ΜΜΜ περιόρισε την είσοδο στα 50 γραφεία τους στη Μόσχα. Σε μία προσπάθεια ν” ανακτήσει τη χαμένη της αξιοπιστία, η ΜΜΜ στις 26 Ιουλίου δήλωσε ότι θ’αγόραζε την επόμενη εβδομάδα τη μετοχή της στην τιμή των 115.000 ρούβλιων (ενώ εκείνη τη στιγμή άξιζε 105.000 ρούβλια). Ο πανικός συνεχίστηκε και οι επενδυτές συνωστίζονταν έξω από τα γραφεία της ΜΜΜ για να πουλήσουν τις μετοχές τους. Μερικοί κάθε ώρα επιτρέπονταν να μπούν και να ρευστοποιήσουν τις μετοχές τους.

Παρά τις νέες «μετοχές», αξίας 950 ρούβλιων, που εξέδωσε η ΜΜΜ στις 29 Ιουλίου μετά τα επεισόδια στο χρηματιστήριο της Μόσχας, η τιμή των παλιών έπεφτε συνεχώς στη μαύρη αγορά. Μέσα σε 10 μόνο μέρες η τιμή της μετοχής στη μαύρη αγορά έπεσε στα 4/5 της αξίας της, μετά στα 2/3 και μετά στο 1/2. Στις 29 Ιουλίου η τιμή της μετοχής από 105.000 ρούβλια ήταν μόνο 4.000 ρούβλια. Η ΜΜΜ συμβούλευσε τους επενδυτές να κρατήσουν τις παλιές μετοχές γιατί θα έφταναν πάλι στην αξία τους σε 3 μήνες και δήλωσε ότι θα σταματούσε να τις αγοράζει για άγνωστο χρονικό διάστημα. Το scheme είχε καταρρέυσει…

Στις 4 Αυγούστου 1994 ο Sergei Mavrodi, πρόεδρος της ΜΜΜ, συνελήφθη για φοροδιαφυγή από αστυνομικούς της υπηρεσίας οικονομικού εγκλήματος και τις ειδικές δυνάμεις της ρωσικής αστυνομίας ΟΜΟΝ, οι οποίοι μπήκαν στο διαμέρισμά του από τα παράθυρα καθώς αρνούνταν ν’ανοίξει την πόρτα. Η ρωσική κυβέρνηση επενέβη με ιδιαίτερη προσοχή καθώς οποιεσδήποτε υπερβολές θα οδηγούσαν σε ηρωοποίηση του Mavrodi. Έτσι ανάγκασαν την εταιρεία ν’αποκαλύψει τον αριθμό των επενδυτών της, την ακριβή περιουσία της και τις ενέργειές της που απέφεραν τέτοια τεράστια κέρδη. Το αποτέλεσμα ήταν ν” αποκαλυφθεί η τεράστια και συστηματοποιημένη φοροδιαφυγή της εταιρείας και να τους επιβληθεί πρόστιμο 49.000.000.000 ρούβλιων για οφειλόμενους φόρους.

Στις 4 Αυγούστου ο Mark Goryachov, ένας επιφανής businessman της Πετρούπολης και μέλος της Δούμας, δήλωσε στην Ostankino TV ότι το σκάνδαλο της ΜΜΜ ήταν μία συνομωσία του Υπουργείου Οικονομικών εναντίων των ελεύθερων επαγγελματιών. Οι μέτοχοι της ΜΜΜ διαδήλωναν παντού με συνθήματα όπως «κάτω τα χέρια από τον Mavrodi». To Σαββατοκύριακο της 6-7 Αυγούστου οργανώθηκαν πορείες και διαδηλώσεις από τους μετόχους της ΜΜΜ και μερικοί έφτασαν στο σημείο να ξεκινήσουν απεργία πείνας. Η κυβέρνηση απάντησε με κατάσχεση δισεκατομμυρίων ρούβλιων σε μετρητά από την ΜΜΜ, αν και οι κατηγορίες που εκκρεμούσαν εναντίον του Mavrodi αφορούσαν μία άλλη εταιρεία του, την Invest Consulting.

Στις 9 Αυγούστου, τεράστια πλήθη διαδήλωναν στη Μόσχα και την Πετρούπολη υπέρ της απελευθέρωσης του Mavrodi. Μερικές ενώσεις μετόχων είχαν πια μεταβληθεί σε πολιτικές κινήσεις καθώς είχαν υιοθετήσει το slogan «Ο Πρόεδρος της ΜΜΜ, για Πρόεδρος της Ρωσίας». Σε απάντηση της μαζικής υποστήριξης του κοινού, η ΜΜΜ άνοιξε και πάλι τα γραφεία της σε όλη τη χώρα στις 22 Αυγούστου και σύμφωνα με την Ostankino TV αυτό έγινε με μήνυμα από τη φυλακή του ίδιου του Mavrodi.

Τέλος, η Ρωσική Κυβέρνηση προειδοποίησε ότι οι μετοχές που θα πωλούνταν στις 22 Αυγούστου ήταν ύποπτες και το Υπουργείο Οικονομίας δήλωσε ότι όσοι αγόραζαν τέτοιες μετοχές θα είχαν στα χέρια τους μόνο «ένα όμορφο χαρτάκι» και τίποτε άλλο. Το κόμμα της Δημοκρατικής Ρωσίας, ένα αντιπολιτευόμενο κόμμα με φθίνουσα πορεία (στα συνέδριά του δεν μάζευε ούτε 200 άτομα) σε μίαπροσπάθεια να κερδίσει τη συμπάθεια των μετόχων της ΜΜΜ ζήτησε την απελευθέρωση, με εγγύηση, του Mavrodi.

Ισραήλ

Η τραπεζική κρίση στο Ισραήλ είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση όπου εκατοντάδες χιλιάδων επενδυτών (σ»ενα πληθυσμό 3,5 εκατομμυρίων) πήραν μέρος σε μία κλασική πυραμίδα οργανωμένη από τις τράπεζες οι οποίες προσέφεραν τις μετοχές τους για πώληση υποσχόμενες ότι η αξία τους θα ανέβαινε συνεχώς (μερικές φορές και 2% σε μία μέρα). Οι τράπεζες χρησιμοποιήσαν τα χρήματα των επενδυτών, το κεφάλαιό τους και ποσά που δανείστηκαν από το εξωτερικό για να διατηρήσουν αυτή την αδύνατη και αδύναμη υπόσχεση. Όλοι ήξεραν τι γινόταν και όλοι ήταν αναμεμειγμένοι. Οι Υπουργοί Οικονομικών, οι Διευθυντές της Κεντρικής Τράπεζας βοήθησαν τις τράπεζες σ’αυτό το έργο και η όλη ιστορία κράτησε 7 χρόνια.

Σε μία μέρα τον Οκτώβριο του 1983 όλες οι τράπεζες στο Ισραήλ κατέρρευσαν. Η κυβέρνηση αντιμετώπισε τέτοια δημόσια κατακραυγή ώστε αναγκάστηκε ν’αποζημιώσει τους επενδυτές μέσω ενός πολύπλοκου σχεδίου εξαγοράς των μετοχών, το οποίο κράτησε 9 χρόνια. Η συνολική άμεση και έμμεση ζημιά δεν μπορεί να εκτιμηθεί, αλλά το άμεσο κόστος έφτασε τα 6.000.000.000 $.

Ελλάδα

Το 1999, πολλοί Έλληνες κόλλησαν τον χρυσό πυρετό του Χρηματιστηρίου και έχασαν τεράστια ποσά που ακόμη ξεπληρώνουν. Για ρωτήστε όσους εργάζονται στα τουριστικά γιατί πολλοί δεν πήγαν διακοπές τα τελευταία 3 χρόνια – καλά, έχουν ξεφύγει και οι τιμές αλλά αυτό θέλουμε ένα ολόκληρο site για να το αναλύσουμε. Αν και δεν είναι 100% Ponzi scheme αλλά πιθανότατα καλοστημένη απάτη μεταξύ εταιρειών γι αναδιανομή του πλούτου που είχε μαζευτεί στα ελληνικά νοικοκυριά, μας δίνει μία ιδέα του παροξυσμού που επικρατεί σε τέτοιες καταστάσεις.

Οποιαδήποτε κυβέρνηση θα έκανε τα ίδια, είτε ΠΑΣΟΚ είτε ΝΔ. Για φανταστείτε να έβγαινε ο Υπουργός Οικονομικών και να διέτασσε πάγωμα και έρευνες τότε που ο δείκτης έτρεχε στις 6.000. Θα είχαμε εξέγερση! Εδώ το 93 βγήκαμε στους δρόμους επειδή άλλαξε το ωράριο στα bar από έναν υπερορθόδοξο υπουργό (μακρυάάάάάάά). Για θυμηθείτε που τότε έλεγαν μερικοί να προσέχουμε τους «κερδοσκόπους» και να υπολογίζουμε ψύχραιμα και μακροπρόθεσμα τις επενδύσεις. Ποιος τους άκουγε; Ποιός έκατσε να εξετάσει τι χαρτιά είχε στα χέρια του; Τι σόι εταιρεία ήταν και τι μέλλον είχε; Ψιλά γράμματα όταν το slogan «Παίξτε στο Χρηματιστήριο για σίγουρα κέρδη» είχε γίνει πια αξίωμα και νόμος. Οι πιο παλιοί επενδυτές δε πα να έβλεπαν κάτι περίεργο; Εμένα οι μετοχές έχουν ανέβει 600% σ’ένα μήνα και με τέτοιο ρυθμό του χρόνου θα είμαι σε βίλα στην Εκάλη. Κάτσε τώρα 3 χρόνια χωρίς διακοπές και παίρνε δάνεια μέχρι να ξεχρεώσεις.

Η κοινή λογική λέει ότι όταν και η μαμάδες μας ξέρουν ότι η τάδε μετοχή θα πάει καλά, τότε πολλοί άσχετοι μπήκαν στο κόλπο και είναι ώρα να την κάνουμε. Όλοι είχαν τότε άκρες στα κόμματα, σε υπουργεία, στο ΧΑΑ αλλά έκατσαν μέσα μέχρι το τέλος όπου και ξετινάχτηκαν. Οι πιο ψύχραιμοι που μέχρι τότε ήταν «κορόιδα» και «κότες» επειδή τους φαινόταν ύποπτο να έχει τέτοιες αποδόσεις σε μία μέρα μόνο μία μετοχή, και δεν έβαλαν τα λεφτά τους, ήταν οι μόνοι που την έβγαλαν καθαρή.

Έτσι λοιπόν, όλοι πήγαν και τα έχωσαν στο Χρηματιστήριο και μετά πάει το κτήμα στο χωριό, πάνε οι οικονομίες για το γραφείο του γιού, τρέχουν οι δόσεις για το δάνειο που ποτέ δεν θα ξοδέψουμε (ιδιαίτερα αυτοί που πήραν δάνεια για να τα παίξουν… τι να πούμε). Από την άλλη, κάποιοι που ειχαν εταιρείες του πεθαμού τις έβαλαν στο ΧΑΑ έβγαλαν όσα έβγαλαν και μετά την έκαναν. Τι να κάνουμε… Ζούμε σε ελεύθερη χώρα και οποιοσδήποτε μπορεί να καταστραφεί όπως θέλει (πχ. καζίνο, τσιγάρο, ποτό – αλλά όχι με ναρκωτικά ή φρουτάκια! Αυτά είναι παράνομα…).

Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε πολλά για την κρίση αυτή και δεν μπορούμε να πούμε τίποτε άλλο από αυτές τις προσωπικές παρατηρήσεις. Εάν κάποιος θέλει να μας δώσει κάποια στοιχεία, είναι ευπρόσδεκτα.
«Σπάσιμο επιταγών» (safekeeping) και «πληροφορίες από μέσα» για επενδύσεις

Λάβαμε το παρακάτω e-mail και πιστεύουμε ότι πρέπει να το δημοσιεύσουμε χωριστά από τα άλλα mails καθώς είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον (το τέλος του mail είναι εδώ).

ΘΕΜΑ: Ponzi Schemes στην Ελλάδα; Κι όμως υπάρχουν ακόμα!!!

Οσον κι αν ακούγεται περίεργο τα σχήματα αυτά υπάρχουν στην Ελλάδα. Είχα καιρό ν” ακούσω γι αυτά μέχρι που πριν από ένα μήνα περίπου συνέβη αυτό:

Ο καλός μπατζανάκης με εμπιστεύεται αρκετά στα χρηματοοικονομικά θέματα και με συμβουλεύεται όταν εκείνος θεωρεί ότι δεν ξέρει κάτι. Μια ωραία ημέρα τον πλησίασε κάποιος (ασφαλιστής) να του μιλήσει για επενδύσεις (η λέξη επένδυση πρέπει να σας βάζει σε σκέψεις). Αφού τον είχε κυριολεκτικά πρήξει, με φώναξε για να μιλήσω εγώ στο τηλέφωνο. Οντως συνεπής στο ραντεβού του ο απατεώνας πήρε τηλέφωνο. Παραθέτω το διάλογο:

Μάκης* (ο συγγενής μου): Ελα.

Απατεώνας: Τι κάνεις κλπ κλπ κλπ.

Μ: Επειδή δεν ξέρω να σου δώσω τον μπατζανάκη μου να μιλήσεις γιατί εγώ δεν καταλαβαίνω απ΄ αυτά.

Α: ΟΚ.

(Μου δίνει το τηλέφωνο)

Νάσος* (εγώ): Παρακαλώ.

Α: τι θα θέλατε;

Ν: Εσείς πήρατε τηλέφωνο.

Α: Ναι σωστά. Επιτροπάκης* λέγομαι από την Χ ΑΧΕΠΕΥ (το όνομα μάλλον ψεύτικο)

Ν: Α ωραία. Πείτε μου.

Α: Εχουμε κάτι επιταγές για σπάσιμο 2 ημερών των 10 εκατομμυρίων. Δώστε μας 8 και κρατήστε τες για δύο ημέρες και μετά μπορείτε να τις εισπράξετε.

Ν: Ναι. Δεν θέλουμε να γίνουμε safekeepers. Δούλευα σε τράπεζα και ξέρω τα πάντα για επιταγές. Εχω δει κόσμο να χάνει τη δουλειά του.

Α: Μα δεν υπάρχει πρόβλημα.

Ν: Επιταγές ΟΧΙ. Οτι άλλο θέλετε αλλά επιταγές ΟΧΙ. Ξεχάστε το.

Α: Εντάξει δεν πειράζει. Εχουμε 2 πληροφορίες για το χρηματιστήριο. Πρόκειται για τον κο Σταματόπουλο* ο οποίος είναι πελάτης μας και είναι βασικός μέτοχος σε 2 εισηγμένες στο ΧΑΑ εταιρείες. Μας έχει πει ότι οι μετοχές αυτές θα ανέβουν. Ο κος Σταματόπουλος* κάνει το 20% του τζίρου του ΧΑΑ.

Ν: Επειδή αυτή τη στιγμή εργάζομαι στην ΜΕΤΟΧΕΞ* Χρηματιστηριακή σας λέω ότι το 20% το κάνει ο Αλλόπουλος* (βάση στατιστικών του όγκου συναλλαγών).

Α: Μα τι λέτε ο κος Σταματόπουλος* το κάνει.

Ν: Εσείς τι λέτε! Δεν μπορεί η εταιρεία σας λόγω του κου Σταματόπουλου* να κάνει το 20% του τζίρου γιατί η ΜΕΤΟΧΕΞ* είναι η πρώτη σε όγκο αυτή τη στιγμή και έχει το 6% περίπου του όγκου. Ειναι η μεγαλύτερη ΑΧΕΠΕΥ.

Α: Η δικιά μας ΑΧΕΠΕΥ είναι μεγαλύτερη από τη ΜΕΤΟΧΕΞ*.

Ν: Δεν θα κάνουμε κόντρα ποιος δουλεύει στην καλύτερη Χρηματιστηριακή τώρα.

Α: Ναι σωστά.

Ν: Χρηματιστήριο ο Μάκης δεν παίζει γιατί παλαιότερα του έπαιζα εγώ το χαρτοφυλάκιο και έχασε πάρα πολλά λεφτά. Ο άνθρωπος ήταν έτοιμος να πάρει σπίτι και στο τέλος μένει ακόμα στο ενοίκιο. (Αυτό ήταν ψέμα και το είπα για να τον ξεφορτωθώ. Ποτέ δεν ανέλαβα να διαχειριστώ ξένο χρήμα).

Α: ΟΚ τότε. Δεν πειράζει. Ευχαριστώ πολύ.

Ο παραπάνω διάλογος βγάζει δύο συμπεράσματα και λαβράκια: Το σπάσιμο των επιταγών και τις πληροφορίες περί ΧΑΑ.

Το σπάσιμο των επιταγών είναι καθαρή περίπτωση τοκογλυφίας και εάν δεν πάρεις τα λεφτά σου και κάνεις μήνυση τότε πας στη φυλακή ως τοκογλύφος. Σας θυμίζω την περίπτωση Γούκου όπου κανένα θύμα δεν τόλμησε να κάνει μήνυση για να μην πάει φυλακή. Το ύποπτο στην παραπάνω ιστορία είναι ότι δεν μπόρεσε να κρατήσει την επιταγή για 2 ημέρες κερδίζοντας 2 εκατομμύρια δρχ. Μα ποιος ηλίθιος θα το έκανε αυτό; Το σύστημα σε αυτήν την περίπτωση λειτουργεί ως εξής (παράδειγμα):

• Την πρώτη φορά θα σου ζητήσουν 8 εκ δρχ για να πάρεις επιταγές των 10 εκ δρχ. για 2 ημέρες. Τα λεφτά θα τα πάρεις και θα έχεις βγάλει σε 2 ημέρες 2 εκ δρχ. Not bad.
• Τη δεύτερη φορά θα σου ζητήσουν 20 εκ δρχ για να πάρεις επιταγές των 17 εκ δρχ για 10 ημέρες όμως. Κι αυτή τη φορά θα τα πάρεις τα χρήματα. Εχεις βγάλει σε μισό μήνα σχεδόν 5 εκ.
• Την τρίτη φορά θα σου ζητήσουν πάνω από 30 εκ για να πάρεις 35 εκ. Εάν δεν έχεις θα σου βρουν αυτοί και με 20 και με 15 ακόμα. Αυτή τη φορά δεν θα τα πάρεις.

Πρόκειται για κλασική περίπτωση καλλιέργειας του μικροβίου της απληστίας.Ο κύκλος αυτός ανάλογα με το οικονομικό προφίλ σου μπορεί να μεταβλητός μέχρι να στα πάρουν. Η ίδια ιστορία γίνεται και με άλλους και με τα λεφτά που αλλάζουν χέρια καλύπτουν τις ανάγκες τους για το υποτιθέμενο σπάσιμο των επιταγών.

Θα σας πουν ότι οι επιταγές είναι guarantee. Μην πιστεύετε άσχετους. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν guarantee επιταγές. Μόνο οι τραπεζικές είναι ΟΚ γιατί το ποσό προκατατίθεται.

Επίσης μην τολμήσετε να τους τα πάρετε την 1η φορά και μετά να σταματήσετε. Την πουτσίσατε. Θα φάτε το βρωμόξυλο της αρκούδας.

Δεύτερη πτυχή της ιστορίας: Κανονικά θα έπρεπε να πάει φυλακή για έναν από τους παρακάτω δύο λόγους

1. Παράβαση κώδικα δεοντολογίας περί εσωτερικής πληροφόρησης.
2. Εάν δεν ισχύει το 1 τότε μιλάμε για δημοσίευση παραπλανητικών ειδήσεων-φημών σχετικά με εισηγμένες. Μη πιστεύετε τις «πληροφορίες» γιατί απλά δεν υπάρχουν. Και εάν υπάρχουν σιγά με τις έλεγαν σε σας οι άσχετοι. Εγώ εργάζομαι σε χρηματιστηριακή και δεν έχω ακούσει τίποτα. Κι όσα έχω ακούσει σε καφετέριες κλπ δεν ισχύουν.

* Τα ονόματα που αναφέρονται δεν είναι τα αληθινά.

Nigerian Scams

Μία ενδιαφέρουσα κατηγορία απατών είναι τα λεγόμενα Nigerian Scams (απάτες Νιγηρίας). Κάποτε κυκλοφορούσαν με ταχυδρομείο, τώρα όμως τρέχουν μέσω e-mail. Στην Αμερική, είναι γνωστά επίσης σαν «Advance Fee fraud» ή «419 fraud» (το 419 έρχεται από το άρθρο 419 του Νιγηριανού Ποινικού Κώδικα, το οποίο απαγορεύει και καθιστά παράνομες τέτοιες απάτες).

Η όλη ιστορία είναι ως εξής: Λαμβάνετε ένα e-mail από κάποιον με αφρικανικό όνομα, που υποστηρίζει ότι έχει ένα μεγάλο ποσό «παγιδευμένο» σε μία χώρα της Αφρικής (η ιστορία ξεκίνησε από την Νιγηρία, γι αυτό και ονομάστηκαν Nigerian scams) και χρειάζεται την εταιρεία σας για να το βγάλει στο εξωτερικό. Από την μεταβίβαση αυτή εσείς θα κρατήσετε ένα ποσοστό 10-30% του ποσού αυτού. Οι λόγοι που τον εμποδιζουν να βγάλει τα χρήματα από τη χώρα διαφέρουν αλλά πάντα σαν λύση προβάλλεται η διαμεσολάβηση της εταιρείας σας. Το γράμμα ή e-mail ξεκινά με μία έκκληση για εχεμύθεια και ζητά τη βοήθειά σας καθώς σας εμπιστεύονται για να εκτελέστε την όλη διαδικασία.

Στην αρχή ακούγεται ακίνδυνο άφού δεν έχετε να χάσετε τίποτε αν κάποιος μεταφέρει χρήματα στο λογαριασμό σας, αλλά σύντομα τα πράγματα περιπλέκονται. Οι απατεώνες θα σας ζητήσουν επίσημα χαρτιά που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη της εταιρείας σας και θα σας στείλουν πλαστά έγγραφα που υποτίθεται επιβεβαιώνουν ότι τα όσα λένε ισχύουν. Αφού γίνει η πρώτη συνεννόηση (θα σας δώσουν τηλέφωνα, fax, ονόματα δικηγόρων που συνεργάζονται μαζί τους ή δρουν ως αντιπρόσωποί τους) σας ενημερώνουν ότι πρέπει να επισκεφθείτε τη χώρα τους για να υπογράψετε κάποια χαρτιά. Σας διαβεβαιώνουν ότι πρόκειται για απλές γραφειοκρατικές υποθέσεις και σε καμιά βδομάδα θα έχει τελειώσει η όλη διαδικασία και θα έπρεπε να κρατάτε κάποιο μικροποσό για πιθανά έξοδα (λαδώματα, .

Εδώ αρχίζουν τα ωραία. Αν όντως κάνετε το ταξίδι προς τη χώρα αυτή, συμβαίνουν τα παρακάτω σενάρια:

• Αφού φτάσετε εκεί σας απαγάγουν, σας παίρνουν ότι χρήματα έχετε και σας αφήνουν νύχτα στο αεροδρόμιο να φύγετε.
• Αφού φτάσετε εκεί σας απαγάγουν και απαιτούν λύτρα από την οικογένειά σας. Μην φαντάζεστε ότι ζητάνε μόνο πολλά εκατομμύρια, ακόμη και 10.000 Euros φτάνουν, αλλά ανάλογα με την οικονομική επιφάνεια του θύματος οι τιμές μπορούν ν” ανέβουν. Πολλές φορές αυτή η εκδοχή ακολουθεί την πρώτη και μετά είτε σας αφήνουν στο αεροδρόμιο νύχτα είτε σας σκοτώνουν (…).

Πολλοί άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους και ακόμη περισσότεροι ολόκληρες περιουσίες ακολουθώντας τέτοιες υποσχέσεις. Θα μας πείτε «μα καλα, ποιός θα πήγαινε στη Νιγηρία έτσι εύκολα;» κι εμάς μας φαίνεται πολύ ύποπτο για να το ακολουθήσουμε αλλά στην έρευνά μας, βρήκαμε φίλο του οποίου ο πατέρας την είχε πατήσει έτσι πριν καμιά δεκαριά χρόνια. Πήγε με φίλους εκεί και ίσα που την γλύτωσε ζωντανός… Πολλές φορές πληρώνουν και το εισητήριο του θύματος για να κάνουν την απάτη πιο πιστευτή.

Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί: Σύμφωνα με το Internet Fraud Report του FBI για το 2001, περίπου 2,600 άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες ανέφεραν προβλήματα με τα Nigerian Scams το 2001, και από αυτά 16 άτομα δήλωσαν απώλειες συνολικά $345,000. Βεβαίως, τα επιτυχημένα κόλπα είναι πολύ περισσότερα και σύμφωνα με στατιστικές του FBI, μόνο 1 στα 10 Nigerian Scams καταγγέλεται στις αρχές. Επιπλέον, 25 περιπτώσεις Αμερικανών που εξαφανίστηκαν (και πιθανότατα δολοφονήθηκαν) σε χώρες της Αφρικής συνδέονται άμεσα με Nigerian Scams.

Η όλη απάτη είναι δύσκολο να καταγγελθεί αφού γίνει γιατί ποιός θα πήγαινε να πει στις αρχές μίας χώρας ότι ήρθε από το εξωτερικό για να ξεπλύνει χρήματα και τον εξαπάτησαν; Επίσης, οι εκεί απατεώνες φροντίζουν τα θύματα να έρχονται χωρίς τα απαραίτητα χαρτιά για να πληρώνουν πολλά όταν χρειαστεί να φύγουν. Κορώνα ή γράμματα χάνεις…

Πως μπορείς να πέσεις θύμα πυραμίδας?
Το άρθρο που ακολουθεί δίνει πολύ καλές πληροφορίες πως λειτουργούν οι πυραμίδες και τι πρέπει να ξέρουμε για να προφυλαχτούμε.

Καλή ανάγνωση

Και βρίσκεις ένα χαρτί. «Έξτρα εισόδημα – Ημιαπασχόληση 600 έως 900€ το μήνα – Όχι ντήλερ/ πλασιέ – Πολυεθνική ψάχνει συνεργάτες – Πληροφορίες Κα Τάδε, τηλ…».

Και για το Χ ή Ψ λόγο παίρνεις τηλέφωνο να δεις αν πρόκειται για τη γνωστή διανομή φυλλαδίων με παράλληλη προσπάθεια πώλησης της «μεγάλης εγκυκλοπαίδειας» βοτάνων/ αστρολογίας/ παιδιατρικής κλπ. Αλλά δε σου λένε από το τηλέφωνο. Η κυρία Τάδε σου λέει ότι γίνεται μια ενημέρωση μεθαύριο, στην τάδε οδό, τάδε όροφο. Και πας.

Και βρίσκεσαι στα γραφεία της δείνα εταιρείας μαζί με άλλους δεκαπέντε που έχουν έρθει για την ίδια ενημέρωση. Και σε βάζουν να συμπληρώσεις τα στοιχεία σου σε μια αίτηση – για την ενημέρωση πάντα. Και σε οδηγούν σ’ ένα δωμάτιο με καρέκλες στη σειρά και μπροστά ένα πόντιουμ. Και κάθεσαι. Και σου ζητάνε να κάτσεις μπροστά. Στην αρχή ευγενικά. Μετά γίνονται πιεστικοί. Κι έχουν και dj.

Ξεκινώντας μιλάει κάποιος για την εταιρεία και τα προϊόντα (Αμερικάνικη πολυεθνική, ξεκίνησε τότε, τόσα παραρτήματα, τόσο τζίρο, ποιοτικά προϊόντα, προώθηση όχι μέσω διαφήμισης αλλά ενός πρωτοποριακού και δοκιμασμένου συστήματος, των προσωπικών πωλήσεων).

Και μόλις τελειώνει, καταλαβαίνεις γιατί υπήρχε τόση πίεση να κάτσεις μπροστά (-βοηθήστε μας να συμπληρώσουμε τις μπροστινές θέσεις, – είναι σημαντικό να κάτσετε μπροστά, – όχι εδώ, μπροστά καθίστε, – μα αφού όλοι κάθονται μπροστά, -μπορείτε να πάτε μπροστά παρακαλώ;) και γιατί το στράβωμα που δεν το έκανες. Πίσω είναι οι άνθρωποι που χειροκροτούν ενθουσιωδώς.

Μετά κάποιοι απ’ αυτούς σηκώνονται για να μοιραστούν με τον υπόλοιπο κόσμο το πόσο άλλαξε τη ζωή τους η εταιρεία. Πρώτα με τα ποιοτικότερα και φθηνότερα από του υπόλοιπου εμπορίου προϊόντα της κατόπιν με τα έξτρα χρήματα που έβγαλαν τόσο εύκολα λόγω της αμέριστης στήριξης της εταιρείας. Κι άλλα ενθουσιώδη χειροκροτήματα και μουσικές. Κι ανεβαίνει ο επόμενος.

Πάντα με την ίδια αρχή: «Είμαι αυτός και τον περασμένο μήνα έβγαλα τόσα και…» Κλαπ-κλαπ-κλαπ! Και σου’ρχεται να βάλεις τα γέλια.Και σηκώνεις το χέρι σου σαν καλός μαθητής γιατί έχεις μια απορία εδώ και μία ώρα που τα ακούς όλα αυτά, το τι πρέπει να κάνεις για να μπεις κι εσύ σ’ αυτή την αγαπημένη κι ευημερούσα οικογένεια. Αλλά ενοχλημένοι οι κουστουμαρισμένοι υπεύθυνοι σου ζητούν ν’ ακούσεις πρώτα γιατί είναι πολύ σημαντικό το να μάθουμε ν’ ακούμε. Έτσι, αν διαθέτεις υπομονή, θα σου λυθούν όλες οι απορίες μετά το διάλειμμα.

Και γίνεται το διάλειμμα, αλλά αν θες ν’ ακούσεις και τη συνέχεια, πρέπει να ξανασυμπληρώσεις δεύτερη αίτηση και σου δίνουν και καρτελάκι για το πέτο! Και νευριάζεις, αλλά νικάει η ανθρωπολογική σου περιέργεια και λες με τόσο χρόνο χαμένο ήδη, κάτσε να δούμε τι θα βγει.

Και ξαναμπαίνεις στην ίδια αίθουσα ακούγοντας για πολλοστή φορά το «Simply the Βest»μέχρι να `ρθει ο (ουάου! ζήτω και τιμή μας και τρελό χειροκρότημα) σούπερ επιτυχημένος υπεύθυνος του ελληνικού τμήματος και να σου πει πως με το πτυχίο του τύλιγε σουβλάκια και πως η ανεργία είναι φοβερό πράγμα και τις ευκαιρίες πρέπει να τις αρπάζουμε γιατί ΜΙΑ φορά μάς παρουσιάζονται στη ζωή τέτοιες ευκαιρίες ν’ αλλάξουμε τη ζωή μας, πως η αποφασιστικότητα είναι το κλειδί -απλώς αποφάσισέ το και θα μάθεις μετά πώς ακριβώς δουλεύει.

«Αλλά να, για να πάρετε μια ιδέα, θέλω έναν εθελοντή, ανέβα εσύ πάνω (κλαπ-κλαπ-κλαπ) και πες μας πόσες ώρες δουλεύεις και πόσα βγάζεις -μόνο τόσα;- και πώς θα σου φαινόταν να ήσουν συνεργάτης κι απλά να καθόσουν -κι άλλους τρεις εθελοντές θέλω- (χειροκρότημα και για τη Μαρία και μετά για τον Κώστα, και το Γιάννη) και να έγραφες πελάτες αυτούς τους τρεις, κι όταν αυτοί οι τρεις γράφανε από άλλους τρεις ο καθένας, από πόσους θα έπαιρνες ποσοστό, ααα, βλέπεις λοιπόν, από δώδεκα – κι όλοι έχουμε τρεις γνωστούς που μπορούμε να γράψουμε και σου έρχεται νόμιμα και μόνιμα το τσεκ κατευθείαν από την εταιρεία και δε χρειάζεται να καταναλώνεις τα προϊόντα αλλά σε συμφέρει γιατί είναι πολύ καλά κι έχεις κι έκπτωση».

Κι αισθάνεσαι λίγο βλάκας, γιατί όλοι καταλάβαμε από το πρώτο τέταρτο περί τίνος πάνω-κάτω πρόκειται, οπότε λογικά περιμένεις μετά από δύο ώρες ν’ ακούσεις τελοσπάντων κάτι περισσότερο. «Και βέβαια, αυτά ισχύουν για τους απλούς συνεργάτες.

Εσείς θα γίνετε κατευθείαν “supervisors”». Και γίνεσαι πάλι ενοχλητικός -Ναι, αλλά είμαι εδώ δύο ώρες κι ακόμα δεν έχετε πει τίποτα συγκεκριμένο, δηλαδή τι ακριβώς κάνει ο «supervisor»; –Μα αφού το είπαμε, μπορείτε να με ρωτήσετε ό,τι θέλετε στο τέλος! Αλλά το καλύτερο που έχετε όλοι να κάνετε είναι να έρθετε στο τριήμερο σεμινάριο στο ξενοδοχείο «Χ», να γνωριστούμε και προσωπικά και να περάσετε στο επόμενο στάδιο` μόνο με ογδονταπέντε ευρώ σας δίνεται κι εσάς η ευκαιρία μέσα σε ένα τριήμερο να φάτε, να πιείτε, να χορέψετε και κυρίως να αλλάξετε τη ζωή σας -και μετά από αυτό δε θα μπορείτε πια να λέτε ότι ο θεός δε μας βλέπει όλους!

Τι είναι το Ponzi scheme ποιος το εφεύρε και ποια ήταν η κατάληξη του.

Και δώστου χειροκρότημα κι ο τύπος εξαφανίζεται αμέσως και σου μένει η αρχική κυρία Τάδε για να σου λύσει τις απορίες, αλλά κι αυτή δε μπορεί γιατί έχει πάρει τον ίδιο όρκο σιωπής. «Απλώς πάρε την απόφαση, θέλουμε μόνο τους αποφασισμένους».

Και κυρίως δε θέλουμε διάλογο κι απαιτήσεις για σαφήνεια.

Και τελικά μένεις με την αίσθηση ότι η όλη διαδικασία «ενημέρωσης» («ξεσκαρταρίσματος»), είτε αφορά κάτι που είναι σε τελική ανάλυση εντάξει, είτε όχι, κερδίζει σε αθλιότητα ακόμα και το ερωτηματολόγιο σε ασφαλιστική εταιρεία που έψαχνε κι αυτή «συνεργάτες», με ερωτήσεις του τύπου «αν έβλεπα έναν συνάδελφο να κάνει κάτι που δεν προβλέπεται εν ώρα εργασίας θα τον κατήγγειλα (Ναι-Όχι)» ή «προτιμώ να δουλεύω περισσότερες ώρες για να βγάλω περισσότερα χρήματα (Ναι-Όχι)»

κι άλλα παρόμοιου ύφους, και ξεπερνά σε θράσος ακόμα κι αυτή την περίφημη”τρίωρη ευχάριστη απασχόληση για φοιτητές/φοιτήτριες, €12 την ώρα, πληρωμή αυθημερόν” η οποία μεταφράζεται σε 25 ευρώ την ημέρα, οχτάωρη –και φυσικά ανασφάλιστη- εργασία, του τύπου “δοκιμάστε το καινούριο μας βουτυράκι/ σερβιετάκι/ δανειάκι” κλπ.

Και φεύγεις έκπληκτος με την περιρρέουσα βλακεία, το φασισμό και την αποδοχή του, με το πόσοι έκαναν αιτήσεις για το τριήμερο χωρίς να ενοχληθούν και λίγο σου ’ρχεται να βάλεις τα γέλια με τις τόσο προφανείς απόπειρες χειρισμού, λίγο να βάλεις τα κλάματα από τη δεκτικότητα, ή/και την απλοϊκότητα, ή/και την απόγνωση, ή/και τον κυνισμό των ανθρώπων, λίγο σου ’ρχεται να χτυπήσεις κάποιον και λίγο να μουτζωθείς που έφαγες τσάμπα άλλες δυο ώρες απ’ την ζω-από-περιέργεια ζωή σου.

Και πας μέχρι το περίπτερο κι αγοράζεις μια σοκολάτα και την τρως αργά-αργά περιμένοντας το λεωφορείο για το σπίτι, χαζεύοντας μελαγχολικά τα χαρτάκια στις στάσεις με τις διαφημίσεις-αγγελίες για ”ΕΞΤΡΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑ“.

ΥΓ: Μήνες αργότερα, ανακάλυψα σχετικά στοιχεία στο http://www.geocities.com/apatesgr και ιδού μια περίληψη: «…Πολλές εταιρείες χρησιμοποιούν σαν κάλυψη πωλήσεις καταναλωτικών αγαθών, για να κάνουν την “πυραμίδα” να φαίνεται πιο ελκυστική, νόμιμη κι αθώα στα νέα μέλη.

Ξεκινάμε αγοράζοντας αγαθά για το σπίτι και κερδίζοντας ποσοστά επί των πωλήσεων. Στο μεταξύ πληρώνουμε κάποια μηνιαία συνδρομή στο δίκτυο αυτό. Σύντομα, εκείνος που μας έγραψε, μας πιέζει να γράψουμε νέα μέλη με τη σειρά μας καθώς τα κέρδη από την απλή πώληση αγαθών είναι μηδαμινά.

Η λογική είναι απλή. Κάθε μέλος πρέπει να δώσει ένα ποσό σ’ αυτόν που θα τον βάλει στην πυραμίδα. Αν ο ίδιος γράψει 5 μέλη, θα λάβει 5 συνδρομές ενώ θα έχει δώσει μία. Όμως για να κερδίζουν όλοι, πρέπει διαρκώς να βρίσκονται περισσότερα νέα μέλη. Για παράδειγμα ας πούμε ότι κάθε μήνα κάθε μέλος εγγράφει 5 νέα μέλη. Αυτό από μόνο του είναι δύσκολο, μα ας πούμε ότι γίνεται κι ας δούμε την ανάλυση αυτής της υποθετικής “πυραμίδας” για κάτι λιγότερο από 20.000 μέλη:

1 βγάζει τρομερά κέρδη.
5 (0,026%) έχουν 3.905 άτομα από κάτω και είναι πολύ κερδισμένοι.
25 (0,1% ) έχουν 780 άτομα από κάτω και κερδίζουν αρκετά.
125 (0,64%) κερδίζουν περίπου 3-4 φορές τις minimum μηνιαίες αγορές προϊόντων.
625 (3,2%) καλύπτουν τις minimum μηνιαίες αγορές προϊόντων.
3.125 (16%) με 5 άτομα από κάτω, ξόδεψαν περισσότερα απ’ όσα έχουν κερδίσει.
15.625 (80%) είναι νέα μέλη και ξόδεψαν περισσότερα απ’ όσα έχουν κερδίσει.

Δηλαδή, τα άτομα στα επίπεδα 5 και 6, το 96% του συστήματος, χάνουν! Όλες οι πυραμίδες πεθαίνουν όταν οι πιο πρόσφατα εγγεγραμμένοι δε μπορούν να γράψουν αρκετά νέα μέλη για να συντηρήσουν εκείνους στα πιο πάνω επίπεδα. Οι πυραμίδες είναι δημοφιλείς γιατί βασίζονται στην απληστία κι η απληστία θολώνει την κριτική σκέψη.

Οι ευχές μετατρέπονται σε “γεγονότα”. Οι διστακτικοί είναι “ηλίθιοι” γιατί δε συμμετέχουν. Οι επιθυμίες παρουσιάζονται σαν “πραγματικότητα”. Το να κάνει κανείς ερωτήσεις και να ζητά διευκρινίσεις, είναι αγενές κι αδιάκριτο. Ποτέ δεν αναφέρεται ότι σχεδόν το 50% των μελών τα παρατούν, αφού πρώτα γίνουν “τσιμπούρια” σε φίλους και γνωστούς. Άλλος ένας ωραίος τρόπος αρμέγματος των θυμάτων είναι η αγορά “εκπαιδευτικού υλικού” για επιτυχέστερες πωλήσεις και τα “εκπαιδευτικά σεμινάρια”, που “είναι προαιρετικά, όπως κι η επιτυχία”…